Το ρήμα , συζυγίες, χρόνοι, διαθέσεις, χρονική βαθμίδα, ποιόν ενέργειας ,Γλώσσα Α Γυμν, Ενότητα 5

Νεοελληνική Γλώσσα Α Γυμνασίου Ενότητα 5

Το ρήμα, συζυγίες, χρόνοι, διαθέσεις, χρονική βαθμίδα, ποιόν ενέργειας

Tο ρήμα:

• εκφράζει μια ενέργεια ή μια κατάσταση, • είναι το βασικό στοιχείο κάθε πρότασης γύρω από το οποίο οργανώνεται το μήνυμα που μεταδίδεται με την επικοινωνία,   • ανήκει στη ρηματική φράση, στην οποία παίζει τον κυρίαρχο ρόλο.

             Εκτός από το ρήμα, στη ρηματική φράση μπορεί να ανήκουν ουσιαστικά ή επίθετα (δηλαδή ονοματικές φράσεις που θα είναι αντικείμενα του ρήματος ή κατηγορούμενα του υποκειμένου ή του αντικειμένου) ή επιρρήματα ή επιρρηματικές φράσεις που θα δίνουν μια επιπλέον πληροφορία σχετικά με τον χρόνο, τον τρόπο, τον τόπο κτλ. της ενέργειας του ρήματος.

 Όπως τα ουσιαστικά, έτσι και τα ρήματα έχουν δύο αριθμούς: ενικό και πληθυντικό.

Τα ρήματα όμως δεν έχουν πτώσεις (όπως τα ουσιαστικά), αλλά έχουν πρόσωπα: πρώτο, δεύτερο και τρίτο πρόσωπο σε κάθε αριθμό (ενικό και πληθυντικό).

Tο ρήμα αποτελείται από το θέμα και την κατάληξη

Π.χ   γράφ-ω

     Γράφ-εις

Νεοελληνική Γλώσσα Α Γυμνασίου Είδη προτάσεων

Νεοελληνική Γλώσσα  Α Γυμνασίου

Ενότητα 1  : Είδη προτάσεων

Φύλλα  εργασίας 1ης ενότητας:

https://filologosab.blogspot.com/2017/09/1.html

https://filologosab.blogspot.com/2019/09/1.html

Πρόταση: είναι το σύντομο τμήμα του λόγου που αποτελείται από μια ομάδα λέξεων γραμματικά οργανωμένη που εκφράζει ένα νόημα σαφές και ολοκληρωμένο.

Οι προτάσεις ανάλογα με τη δομή τους   -συστατικά τους χωρίζονται:

Προτάσεις απλές	Προτάσεις σύνθετες:	Προτάσεις επαυξημένες:	Προτάσεις ελλειπτικές:
είναι οι προτάσεις που έχουν μόνο τους κύριους όρους της πρότασης, π.χ. Το σπίτι είναι μεγάλο..	είναι οι προτάσεις που έχουν περισσότερα από ένα υποκείμενα , αντικείμενα ή κατηγορούμενα, π.χ. Ο Γιώργος και ο Δημήτρης είναι άρρωστοι.	είναι οι προτάσεις που έχουν, εκτός από τους κύριους όρους, και άλλους προσδιορισμούς, οι οποίοι λειτουργούν ως συμπληρώματα της έννοιας που δίνουν οι κύριοι όροι, π.χ. Το σπίτι της οικογένειάς μου είναι μεγάλο.	είναι οι προτάσεις από τις οποίες λείπει κάποιος κύριος όρος, γιατί εννοείται από τα συμφραζόμενα, π.χ. [εσύ] Τι κάνεις;

Ρήμα, διαθέσεις, μετατροπή ενεργητικής σε παθητική σύνταξη. Γλώσσα Β Γυμν ,Ενότητα 4

  Ρήμα, διαθέσεις, μετατροπή ενεργητικής σε παθητική σύνταξη

Tο ρήμα:

 

• εκφράζει μια ενέργεια ή μια κατάσταση,

• είναι το βασικό στοιχείο κάθε πρότασης γύρω από το οποίο οργανώνεται το μήνυμα που μεταδίδεται με την επικοινωνία,

  • ανήκει στη ρηματική φράση, στην οποία παίζει τον κυρίαρχο ρόλο.

Παραθετικά επιθέτων - επιρρημάτων Νεοελληνική Γλώσσα Β Γυμνασίου, Ενότητα 5

Παραθετικά επιθέτων - επιρρημάτων

Νεοελληνική Γλώσσα Β Γυμνασίου

Οι βαθμοί των επιθέτων και των επιρρημάτων

Οι βαθμοί των επιθέτων είναι τρεις: θετικός, συγκριτικός, υπερθετικός. Από αυτούς, ο συγκριτικός και ο υπερθετικός λέγονται παραθετικά των επιθέτων και σχηματίζονται μονολεκτικά ή περιφραστικά.

Το ρήμα , εγκλίσεις, χρονική βαθμίδα, ποιόν ενέργειας Γλώσσα Β Γυμν , Ενότητες 2 και 3

 Το ρήμα , εγκλίσεις, χρονική βαθμίδα, ποιόν ενέργειας

Γλώσσα Β Γυμνασίου , Ενότητα 2

Tο ρήμα:

• εκφράζει μια ενέργεια ή μια κατάσταση, • είναι το βασικό στοιχείο κάθε πρότασης γύρω από το οποίο οργανώνεται το μήνυμα που μεταδίδεται με την επικοινωνία,   • ανήκει στη ρηματική φράση, στην οποία παίζει τον κυρίαρχο ρόλο.

 

 Όπως τα ουσιαστικά, έτσι και τα ρήματα έχουν δύο αριθμούς: ενικό και πληθυντικό.

Τα ρήματα έχουν πρόσωπα: πρώτο, δεύτερο και τρίτο πρόσωπο σε κάθε αριθμό (ενικό και πληθυντικό).

Tο ρήμα αποτελείται από το θέμα και την κατάληξη

Κλίση ρήματος Νέα ελληνικά (λύνω, χτυπώ, θεωρώ)

  Η κλίση του ρήματος

λύνω, λύνομαι

χτυπώ, χτυπιέμαι

θεωρώ, θεωρούμαι

Προσδιορισμοί, ομοιόπτωτοι- ετερόπτωτοι, Νεοελληνική Γλώσσα, θεωρία- ασκήσεις

Προσδιορισμοί

Σε μια πρόταση εκτός από τους βασικούς όρους ( υποκείμενο, ρήμα ,αντικείμενο) υπάρχουν και άλλες λέξεις, που είναι προσδιορισμοί.

Είδη προσδιορισμών:

Ονοματικοί προσδιορισμοί: Οι ονοματικοί προσδιορισμοί προσδιορίζουν ένα όνομα  και είναι δύο ειδών:  Ομοιόπτωτοι  και  ετερόπτωτοι.

επιρρηματικοί προσδιορισμοί: Προσδιορίζουν το ρήμα Δηλώνουν : τόπο, χρόνο, αιτία ,σκοπό κ,α

Ομοιόπτωτοι προσδιορισμοί

Είναι οι προσδιορισμοί  που  το βασικό τους γνώρισμα είναι ότι βρίσκονται στην ίδια πτώση με το όνομα που προσδιορίζουν.

α. Επιθετικός προσδιορισμός είναι ο προσδιορισμός που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως επίθετο, αποδίδοντας μια μόνιμη ιδιότητα στη λέξη που προσδιορίζει. Οι επιθετικοί προσδιορισμοί είναι : Επίθετα : π.χ  Μπροστά μας φάνηκε μια μεγάλη πόλη.  Αντωνυμία: Εκείνος ο άνθρωπος μου φέρθηκε με αγένεια. Μετοχή :  Τα πληγωμένα πουλιά δε σαλεύουν Ουσιαστικά, που δηλώνουν ηλικία ,επάγγελμα, εθνικότητα: Οι Έλληνες στρατιώτες αγωνίστηκαν γενναία.

Το αντικείμενο. Μονόπτωτα και δίπτωτα ρήματα Νεοελληνική Γλώσσα

Το αντικείμενο. 
 Μονόπτωτα και δίπτωτα ρήματα

Ενεργητικά: είναι  τα ρήματα που φανερώνουν ότι το υποκείμενο  ενεργεί .

 Αυτά είναι μεταβατικά και αμετάβατα.

Μεταβατικά ρήματα :

Αμετάβατα:

Είναι τα ρήματα που φανερώνουν ότι η ενέργεια του υποκειμένου πηγαίνει (μεταβαίνει) σε άλλο πρόσωπο, ζώο ή πράγμα.  Στο αντικείμενο.  Αντικείμενο δηλαδή, λέγεται το πρόσωπο, το ζώο ή το πράγμα που δέχεται την ενέργεια ή την επίδραση του υποκειμένου ενός ρήματος.   Το αντικείμενο ενός ρήματος μπορεί να είναι :  ουσιαστικό, αντωνυμία, επίθετο, μετοχή, ολόκληρη πρόταση με άρθρο ή χωρίς άρθρο, εμπρόθετος προσδιορισμός και κάθε άλλο μέρος του λόγου.  Το αντικείμενο το βρίσκουμε απαντώντας στην ερώτηση τι + το ρήμα της πρότασης Ο μαθητής ανοίγει την πόρτα.   Η λάμπα φωτίζει το δωμάτιο.

είναι τα ρήματα που φανερώνουν πως η ενέργεια του υποκειμένου, δε μεταβαίνει σε κάτι άλλο. Δεν έχουν δηλαδή αντικείμενο Η μαθήτρια τρέχει.    Ο νεαρός γελά. Πολλά αμετάβατα ρήματα χρησιμοποιούνται ως μεταβατικά ή το αντίστροφο:  -Το πάτωμα τρίζει (αμετάβατο)   – Ο Πέτρος τρίζει τα δόντια (μεταβατικό)  – Το πουλί πετάει (αμετάβατο)  – Το παιδί πετάει την μπάλα (μεταβατικό)

Το κατηγορούμενο Νεοελληνική Γλώσσα (θεωρία-ασκήσεις)

Συνδετικό ρήμα   -Κατηγορούμενο

Συνδετικά ρήματα είναι τα ρήματα που συνδέουν το υποκείμενο του ρήματος με ένα κατηγορούμενο .Το κατηγορούμενο δηλώνει ότι το υποκείμενο έχει μια ιδιότητα ή ένα χαρακτηριστικό ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.

Αναφορικές προτάσεις Γλώσσα Γ Γυμνασίου

Αναφορικές προτάσεις

Αναφορικές προτάσεις ονομάζονται οι προτάσεις που εισάγονται με τις αναφορικές αντωνυμίες και τα αναφορικά επιρρήματα.

Οι αναφορικές αντωνυμίες είναι οι εξής:	Τα αναφορικά επιρρήματα είναι τα εξής:
α) που β) ο οποίος, η οποία, το οποίο γ) όποιος, όποια, όποιο ή ό,τι (ή οποιοσδήποτε, οποιαδήποτε, οποιοδήποτε) δ) όσος, όση, όσο	α) όπου, οπουδήποτε, εκεί που (  τόπο) β) όποτε, οποτεδήποτε, τότε που (  δηλώνουν χρόνο) γ) όπως, καθώς  δηλώνουν τρόπο) δ) όσο, οσοδήποτε (  δηλώνουν ποσό)

Οι αναφορικές προτάσεις χωρίζονται σε δύο κατηγορίες ανάλογα με το συντακτικό τους ρόλο μέσα στο λόγο. Έτσι υπάρχουν:

α) οι επιθετικές αναφορικές προτάσεις, που εισάγονται με τις αντωνυμίες που και ο οποίος, η οποία, το οποίο. β) οι ελεύθερες αναφορικές προτάσεις, που εισάγονται με τις αναφορικές  αντωνυμίες  και με τα αναφορικά επιρρήματα.

Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις Νεοελληνική Γλώσσα Γ Γυμνασίου

Ευθείες –Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις (θεωρία-ασκήσεις)

Ερωτηματικές προτάσεις:

Όταν αυτός που ρωτάει, απευθύνεται απευθείας σε κάποιο δέκτη ,τότε έχουμε ευθεία ερώτηση που είναι κύρια πρόταση. π.χ   -Θα φύγεις αύριο;

Όταν όμως η ερώτηση που έγινε στον δέκτη ανακοινώνεται σε κάποιον άλλο από τρίτο πρόσωπο ,τότε έχουμε πλάγια ερώτηση. Η πλάγια ερώτηση είναι δευτερεύουσα πρόταση. π.χ

Π.χ.:

1. «Είσαι έτοιμος;» (Ευθεία ερωτηματική πρόταση)

 Τον ρώτησα αν είναι έτοιμος. (Πλάγια ερωτηματική πρόταση)

Ονοματική - ρηματική φράση , ουσιαστικά , επίθετα Γλώσσα Α Γυμνασίου

Ενότητα 4 θεωρία

Ονοματική- ρηματική φράση

Ουσιαστικά  Επίθετα

     Σε κάθε κείμενο κύριο συστατικό – βασική μονάδα αποτελεί η πρόταση. Κάθε πρόταση αποτελείται από δύο βασικά μέρη. Στο ένα μέρος κεντρική λέξη είναι το ουσιαστικό, ενώ στο άλλο μέρος το ρήμα. Το ένα μέρος λοιπόν λέγεται ονοματική φράση, ενώ το άλλο ρηματική φράση.

                               ΟΦ                                                       ΡΦ

Π.χ. Το ένα στα δέκα Ελληνόπουλα   /είναι παχύσαρκο.

            Η ονοματική φράση μπορεί να έχει απλή μορφή (π.χ. άρθρο + ουσιαστικό = Τα παιδιά) ή διευρυμένη μορφή (π.χ. άρθρο + επίθετο + ουσιαστικό = Τα υγιή άτομα). Η διευρυμένη μορφή της ονοματικής φράσης μπορεί να περιέχει οποιοδήποτε άλλο μέρος του λόγου που μπορεί να λειτουργήσει ως συμπλήρωμα ή προσδιορισμός του ουσιαστικού (π.χ. αριθμητικό, επίθετο ή και ολόκληρη πρόταση = Οι μικροί αφράτοι κεφτέδες, που τρίβονται αμέσως στο στόμα και λιώνουν).

     Η ρηματική φράση είναι ο συνδυασμός του ρήματος με τα συμπληρώματα και τους προσδιορισμούς του (π.χ. ……είναι παχύσαρκο). Μια ονοματική φράση μπορεί να είναι μέρος μιας ρηματικής

               ΟΦ                                                                       ΟΦ

π.χ. Το υπουργείο υγείας/ συνέταξε διατροφικές οδηγίες.

Περιγραφή ,Αφήγηση ,Περίληψη, Επιχειρηματολογία Γλώσσα Α Γυμνασίου

Ενότητα 3

Πε ρ ι γ ρ α φ ή

 Περιγραφή είναι η αναπαράσταση με λόγο (γραπτό ή προφορικό) χώρων, προσώπων, αντικειμένων, φαινομένων κ.λπ.

Βασικά χαρακτηριστικά / στοιχεία της περιγραφής:

• Η περιγραφή ως είδος κειμένου συνδέεται κυρίως με το χώρο (δηλαδή τα περιγραφικά κείμενα οργανώνονται με άξονα το χώρο).

• Η περιγραφή ακολουθεί πορεία από το γενικό (γενικές εικόνες) στο ειδικό(λεπτομερειακές εικόνες).

• Το σημείο περιγραφής μπορεί να κινείται ή να είναι σταθερό, όταν ο συγγραφέας μένει ακίνητος και από εκεί περιγράφει το χώρο.

• Η γλώσσα της περιγραφής χαρακτηρίζεται από σαφήνεια, ακρίβεια, ζωντάνια και

παραστατικότητα, που επιτυγχάνονται με τη χρήση πολλών επιθέτων.

• Στα περιγραφικά κείμενα κυριαρχεί ο ενεστώτας, τα εξακολουθητικά και τα βοηθητικά ρήματα (είμαι, έχω). Υπάρχουν αρκετά επίθετα και τοπικοί προσδιορισμοί.