Το πιο γλυκό ψωμί (ανάλυση)

Λογοτεχνία Α Γυμνασίου

Το πιο γλυκό ψωμί   Λαϊκό παραμύθι

Ανάλυση

         

Θέματα:  

1) Η τεμπελιά και η έλλειψη ενδιαφερόντων κάνει τον άνθρωπο δυστυχισμένο, 

2) Το ψωμί στο καθημερινό τραπέζι αποκτά μεγαλύτερη αξία όταν  ο άνθρωπος έχει κοπιάσει για να το αποκτήσει,

3) Η δουλειά και η δημιουργία προσφέρει στον άνθρωπο ικανοποίηση και χαρά.

        Βασική ιδέα: Η αξία της εργασίας για τον άνθρωπο.

Ενότητες

1η Ενότητα:«Κάποτε ήταν….που λέει ο λόγος», Η ανορεξία του βασιλιά και η δυστυχία της απραξίας.

2η Ενότητα : «Οπού κάποια μέρα….τότε θα γιατρευτείς», Η διάγνωση και η συμβουλή του σοφού γέροντα.

3η Ενότητα : «Από την ίδια μέρα….και περίμενε», Η λανθασμένη εφαρμογή της συμβουλής του σοφού γέροντα.

4η Ενότητα :«Άκουσέ με βασιλιά μου…του απάντησε κείνος», Η δοκιμασία του βασιλιά.

5η Ενότητα :«Σε λίγο βγήκανε τα καρβέλια…κι εμείς έτσι», Η γιατρειά του βασιλιά.

       Δίδαγμα :     Από το παραμύθι διδασκόμαστε ότι ο άνθρωπος όταν δουλεύει αισθάνεται ικανοποιημένος, αμείβεται, νιώθει χαρά και ευτυχία. Για παράδειγμα, το διάβασμα, ως πνευματική εργασία μας κάνει πιο έξυπνους! Στο παραμύθι μας υπάρχει η αντίθεση ανάμεσα στον κόσμο των φτωχών και των πλουσίων. Ο φτωχός γέροντας όμως είναι αυτό που κατέχει τη σοφία ενώ ο βασιλιάς με όλα τα πλούτη του κόσμου, είναι δυστυχισμένος. Άρα τα υλικά αγαθά δεν φέρνουν τη γνώση και την ευτυχία.

 Η ανωνυμία των προσώπων, η απουσία συγκεκριμένου τόπου και χρόνου

Τα πρόσωπα είναι ανώνυμα. Επίσης ο τόπος και ο χρόνος του παραμυθιού είναι άγνωστοι. Έτσι το παραμύθι μας αποκτά διαχρονική αξία, δηλαδή αυτό που θέλει να μας διδάξει, η αξία δηλαδή της εργασίας στη ζωή μας, ίσχυε στο παρελθόν, ισχύει στο παρόν και θα ισχύει και στο μέλλον.

                                                               Χαρακτηρισμός προσώπων:

Βασιλιάς: είναι τεμπέλης, αδρανής, νωθρός, αδιάφορος για τον λαό του, γκρινιάρης, παράξενος, ιδιότροπος και αυταρχικός. Οκνηρός, απαιτητικός, αυταρχικός, απειλητικός, αναγκάζεται να γίνει υπάκουος και εργατικός και τελικά ευτυχισμένος.

Γέροντας: είναι εργατικός, σοφός, προνοητικός, ατρόμητος στις απειλές, ήρεμος και ψύχραιμος. Έμπειρος, ,δημιουργικός ,υπομονετικός

Χρονική εξέλιξη της ιστορίας: Τα γεγονότα παρουσιάζονται με τη χρονολογική σειρά.

Κοινό σημείο βασιλιά -γέροντα: Αν και είναι αντίθετοι στον τρόπο ζωής και στις αντιλήψεις, ο βασιλιάς και ο γέρος σοφός, μετά το τέλος της δοκιμασίας ταυτίζονται, γιατί συμφωνούν για την αξία της εργασίας.

Αφηγηματικοί τρόποι:

Αφήγηση: δίνεται η εξέλιξη του παραμυθιού και μάλιστα με γρήγορη διαδοχή των γεγονότων. Για παράδειγμα «Κάποτε ήταν ένας πλούσιος βασιλιάς…»

Διάλογος: δίνονται καθαρότερα στοιχεία της προσωπικότητας, των σκέψεων και των ενεργειών των προσώπων.

Περιγραφή: μπλέκεται με την αφήγηση (η μεταμφίεση του βασιλιά σε φτωχό).

Αφηγητής: παντογνώστης, αφήγηση σε γ πρόσωπο

Ο αφηγητής: Tριτοπρόσωπος παντογνώστης εκτός από ένα δυο σημεία που απευθύνεται στους ακροατές του, οπότε είναι πρωτοπρόσωπος (για παράδειγμα, «Κι ο βασιλιάς παιδί μου….»). Ο αφηγητής έχει απλό λόγο, καθημερινό και αφηγείται σε απλή, καθημερινή γλώσσα.

Γλώσσα : Απλή και φυσική, με τη ζωντάνια και την αμεσότητα που διαθέτει ο προφορικός λόγος. Λέξεις κεφαλλονίτικης διαλέκτου.

Σχήματα λόγου- εκφραστικά μέσα:

Μεταφορές: π.χ.«Έπεσαν με τα μούτρα στη δουλειά»

Παρομοίωση: π.χ. « σαν πεινασμένος λύκος»

Υπερβολή: «ούτε το μικρό μου δαχτυλάκι δεν κουνώ»

Εικόνες : «Φόρεσε κι αυτός φτωχικά ρούχα..»( οπτική), « άρχισε να βγαίνει από τον φούρνο η μυρωδιά τους» (οσφρητική)

Ειρωνεία: «Φαίνεται ότι το ψωμί που σου ζύμωσαν δεν ήταν τόσο γλυκό όσο έπρεπε…»

Επανάληψη: «Κάποτε ήταν ένας πλούσιος βασιλιάς, πολύ πλούσιος».

Αναδίπλωση: «που ό, τι επιθυμούσε η καρδιά του το ΄χε .Όλα τα είχε.»
https://blogs.sch.gr/earkouli

Α Γυμνασίου. Λογοτεχνία. Φύλλα εργασίας και ανάλυση:

https://filologosab.blogspot.com/search/label/%CE%9B%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%AF%CE%B1%20%CE%91%20%CE%93%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BF%CF%85

Φύλλο εργασίας:    https://filologosab.blogspot.com/2019/09/blog-post_70.html

Σχήματα λόγου -εκφραστικά μέσα: https://filologosab.blogspot.com/2019/09/blog-post_23.html

Αφήγηση -αφηγητής: https://filologosab.blogspot.com/2020/07/blog-post_5.html