Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις Νεοελληνική Γλώσσα Γ Γυμνασίου

Ευθείες –Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις (θεωρία-ασκήσεις)

Ερωτηματικές προτάσεις:

Όταν αυτός που ρωτάει, απευθύνεται απευθείας σε κάποιο δέκτη ,τότε έχουμε ευθεία ερώτηση που είναι κύρια πρόταση. π.χ   -Θα φύγεις αύριο;

Όταν όμως η ερώτηση που έγινε στον δέκτη ανακοινώνεται σε κάποιον άλλο από τρίτο πρόσωπο ,τότε έχουμε πλάγια ερώτηση. Η πλάγια ερώτηση είναι δευτερεύουσα πρόταση. π.χ

Π.χ.:

1. «Είσαι έτοιμος;» (Ευθεία ερωτηματική πρόταση)

 Τον ρώτησα αν είναι έτοιμος. (Πλάγια ερωτηματική πρόταση)

Οι ερωτήσεις μπορεί να είναι:

Α)  Ολικής άγνοιας: Αυτός που ρωτάει αγνοεί όλο το περιεχόμενο της ερώτησης και περιμένει απάντηση με ένα ναι ή όχι ή βέβαια , φυσικά κλπ

Μερικής άγνοιας: Αυτός που ρωτάει αγνοεί ένα μέρος από  το περιεχόμενο της ερώτησης και περιμένει  μια απάντηση ως προς το μέρος αυτό της ερώτησης.

Β) Μονομελείς : Όταν έχουμε μια ερώτηση.

Διμελείς: Έχουμε δύο ερωτηματικές προτάσεις που συνδέονται με τον διαχωριστικό σύνδεσμο ή.

Π.χ Θα φύγεις αύριο ή θα μείνεις;

Γ) Γνήσιες: Ζητάμε μια πληροφορία.

Ρητορικές: Ο ομιλητής ξέρει την απάντηση αλλά ρωτάει τυπικά για να δώσει έμφαση.

Προσταγής: Ο ομιλητής διατυπώνει κάποια επιθυμία –προσταγή. Π.χ Δε μας αδειάζεις τη γωνιά;

Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις

Είναι δευτερεύουσες ονοµατικές ερωτηματικές προτάσεις

Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις
Διακρίνονται σε : 1)      ολικής άγνοιας : αφορούν ολόκληρο το περιεχόμενο της πρότασης και επιδέχονται μονολεκτική απάντηση(απάντηση : ναι ή όχι ) (εισαγωγή με : αν, μη, μήπως, μην τυχόν) . 2)      μερικής άγνοιας : η απάντηση αφορά ένα μέρος της πρότασης και δεν μπορεί να είναι μονολεκτική ( εισαγωγή με : ερωτηματικές αντωνυμίες ή επιρρήματα ).
Εισάγονται	με ερωτηματικές αντωνυμίες (ποιος, πόσος, τι ) ,  ερωτηματικά επιρρήματα (πώς, πότε, πού πόσο), συνδέσμους  (αν, μη, μήπως, μην τυχόν  αν… ή αν…)
Εξαρτώνται από ρήματα που σημαίνουν	Εξετάζω, ρωτώ, απορώ, σκέφτομαι, αμφιβάλλω, ξέρω, βλέπω, καταλαβαίνω, βρίσκω, μαθαίνω,  γνωρίζω, αγνοώ, λογαριάζω, λέω, εξηγώ, γράφω, δείχνω, θυμάμαι Είμαι βέβαιος, έχω την απορία, δεν έχω ιδέα, είναι περίεργο, είναι ζήτημα, δεν υπάρχει πληροφορία
Χρησιμεύουν: Συντακτικός ρόλος	1.       Αντικείμενο  • Δεν θυμάμαι αν ήταν και αυτός εκεί.  • Απορώ γιατί να μην πάει και αυτός.    • Δεν ήξερα πότε θα φύγουν 2.       Υποκείμενο απρόσωπων εκφράσεων  • Είναι ζήτημα αν δούλεψε μια ώρα. . • Δεν ήταν βέβαιο αν θα κρατούσε το λόγο του.  •    Είναι γνωστό πόσο ενδιαφέρεται για τους υπολογιστές. 3.       Επεξήγηση σε ουσιαστικά όπως : απορία, ερώτηση, σκέψη, αμφιβολία ή : αντωνυμίες ουδετέρου γένους, δεικτικές ή αόριστες :  • Αυτό δεν καταλαβαίνω, ποια είναι  η διαφορά μας.        • Είχε αυτή την απορία ,πώς θα πείσει τον εργοδότη του.

Στίξη : Οι πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις δε χωρίζονται με κόμμα από την πρόταση από την οποία εξαρτώνται, εκτός αν χρησιμεύουν ως επεξήγηση.

Από τον ευθύ λόγο στον πλάγιο

Τα λόγια κάποιου μπορούμε να τα ακούσουμε:

α) άμεσα :ακούμε το ίδιο το πρόσωπο να μιλάει. Σε αυτή την περίπτωση έχουμε ευθύ λόγο π.χ Όλοι φεύγουν.

Β) έμμεσα:  Ακούμε τα λόγια κάποιου όπως τα μεταφέρει ένα άλλο πρόσωπο. Σε αυτή την περίπτωση έχουμε πλάγιο λόγο Π.χ    Ο δημοσιογράφος μου είπε πως όλοι φεύγουν.

Ο πλάγιος λόγος ακολουθεί μετά από ρήματα :λεκτικά  (λέω ,υποστηρίζω κ.α), Αισθητικά ( αισθάνομαι νιώθω κ.α) ,  Γνωστικά ( γνωρίζω, ξέρω κ.α) , Ερωτηματικά (ερωτώκ.α)

Κατά τη μετατροπή του λόγου από ευθύ σε πλάγιο γίνονται οι παρακάτω αλλαγές :

Ευθύς λόγος	Πλάγιος λόγος
Οι κύριες προτάσεις κρίσεως .	γίνονται δευτερεύουσες ειδικές προτάσεις
Οι κύριες προτάσεις επιθυμίας	γίνονται δευτερεύουσες βουλητικές προτάσεις
Οι ευθείες ερωτηματικές κύριες προτάσεις.	γίνονται δευτερεύουσες βουλητικές προτάσεις
Οι δευτερεύουσες προτάσεις	δευτερεύουσες προτάσεις(δεν αλλάζουν)
Αλλαγές μπορούν να γίνουν στους χρόνους - Ο Ενεστώτας - Ο Μέλλοντας - Ο Παρακείμενος	-Παρατατικός ή να παραμείνει Ενεστώτας -Μέλλοντας , είτε να γίνει : θα + Παρατατικός - Υπερσυντέλικος
	αλλάζει το τοπικό ή το χρονικό επίρρημα
	Αλλάζουν οι αντωνυμίες

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1) Να αναγνωριστούν οι πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις που υπάρχουν στις παρακάτω φράσεις (εξάρτηση, εισαγωγή, συντακτική λειτουργία) και να μετατραπούν σε αντίστοιχες ευθείες ερωτήσεις:

 1. Λογαριάζω πόσο θα κοστίσει το σπίτι.

2. Δεν υπάρχει πληροφορία αν θα πληρωθούμε αύριο.

 3. Η απορία μου ήταν αυτή, πού θα βρούμε τα λεφτά.

4. Αυτό μόνο δε σκέφτηκα, τι θα γινόταν αν με έπιαναν.

5. Είναι παράξενο πώς μπορεί να εργάζεται τόσες ώρες.

 6. Δεν ξέρετε πόσο σας σκέφτομαι.

 7.Το μέλλον θα δείξει ποιος σκέφτεται ορθότερα.

8.Σκέψου πού θα βρισκόμουν  τώρα χωρίς τη βοήθειά σου..

9. Δεν ήξερε αν είδε εμένα ή τον αδερφό μου.

 10. Είναι παράξενο πώς έγινε το γεγονός.

11. Δεν είμαι βέβαιος αν είδε το Γιάννη.

 12.Απορούσε αν είναι στα συγκαλά του ή τα έχει χάσει.

 13. Με ρώτησε τι έγραφαν σήμερα οι εφημερίδες.

14. Αμφιβάλλω αν θα τα καταφέρω.

 15. Αυτό δεν μπορώ να εξηγήσω ,πού βρήκε τόση τόλμη η Άννα.

2) Να μεταφέρετε τις παρακάτω προτάσεις στον πλάγιο λόγο εξαρτώντας τες από  κατάλληλα ρήματα δικής σας επιλογής.

1)Παιδιά σταματήστε επιτέλους το θόρυβο.

2) Πού βρήκες τόσα χρήματα;

3) Επειδή πήγα καλά στις εξετάσεις, οι γονείς μου μου αγόρασαν έναν υπολογιστή.

4)Αν έχεις χρόνο, πέρασε μεθαύριο να με δεις.

5) Μόλις τελείωσε η συναυλία, ακούστηκαν παρατεταμένα χειροκροτήματα.

6)Ο Παντελής έφυγε στο εξωτερικό για μεταπτυχιακές σπουδές.

7) Παρακολουθήσατε χθες την παράσταση που δόθηκε σε αυτό το θέατρο;