Αντωνυμίες, Αόριστες, Ερωτηματικές, Αναφορικές, Αρχαία (θεωρία -ασκήσεις)
Αόριστες αντωνυμίες της αρχαίας είναι κυρίως οι ακόλουθες τρεις:
1) τὶς (αρσ. και θηλ.), τὶ (ουδ.) (= κάποιος)·
2) ὁ δεῖνα, ἡ δεῖνα, τὸ δεῖνα·
3) ἔvιοι, ἔνιαι, ἔνια (= μερικοί).
Aόριστη αντωνυμία: (κάποιος ,-α,-ο)
τὶς, τὶ είναι δικατάληκτη με τρία γένη και κλίνεται κατά την γ΄ κλίση:
Ενικός αριθμός
αρσ. και θηλ. ουδέτ.
ον τὶς τὶ
γεν τινὸς ή του τινὸς ή του
δοτ τινὶ ή τῳ τινὶ ή τῳ
αιτ τινὰ τὶ
Πληθυντικός αριθμός
αρσ. και θηλ. ουδέτ.
τινὲς τινὰ ή ἄττα
τινῶν τινῶν
τισὶ(ν) τισὶ(ν)
τινὰς τινὰ ή ἄττα
Ερωτηματικές αντωνυμίες
της αρχαίας ελληνικής είναι:
1) τίς (αρσ. και θηλ.), τί (ουδ.) (= ποιος;)
2) πότερος, ποτέρα, πότερον (= ποιος από τους δύο;)·
3) πόσος, πόση, πόσον·
4) ποῖος, ποία, ποῖον (= τι λογής;)·
5) πηλίκος, πηλίκη, πηλίκον (= πόσο μεγάλος; ή ποιας ηλικίας;)·
6) ποδαπός, ποδαπή, ποδαπὸν (= από ποιον τόπο;)·
7) πόστος, πόστη, πόστον (= τι θέση έχει σε μια αριθμητική σειρά; πβ. πρῶτος, τρίτος κτλ.)·
8) ποσταῖος, ποσταία, ποσταῖον (= σε πόσες μέρες; — πβ. τριταῖος, τεταρταῖος κτλ.).
Eρωτηματική αντωνυμία τίς, τί (ποιος, ποια, ποιο)
είναι δικατάληκτη με τρία γένη και κλίνεται κατά την γ΄ κλίση:
Ενικός αριθμός
αρσ. και θηλ. ουδέτ.
τίς τί
τίνος ή τοῦ τίνος ή τοῦ
τίνι ή τῷ τίνι ή τῷ
. τίνα τί
Πληθυντικός αριθμός
τίνες τίνα
τίνων τίνων
τίσι(ν) τίσι(ν)
τίνας τίνα
Αναφορικές αντωνυμίες:
1) ὅς, ἥ, ὃ (= ο οποίος, αυτός που)·
2) ὅσπερ, ἥπερ, ὅπερ (= αυτός ακριβώς που)·
3) ὅστις, ἥτις, ὅ,τι (= όποιος)·
4) ὁπότερος, ὁποτέρα, ὁπότερον (= όποιος από τους δύο)∙
5) ὅσος, ὅση, ὅσον
6) ὁπόσος, ὁπόση, ὁπόσον (= όσος)·
7) οἷος, οἵα, οἷον (= τέτοιος που)·
8) ὁποῖος, ὁποία, ὁποῖον χωρίς άρθρο (= όποιας λογής)·
9) ἡλίκος, ἡλίκη, ἡλίκον (= όσο μεγάλος)·
10) ὁπηλίκος, ὁπηλίκη, ὁπηλίκον (= όσο μεγάλος)·
11) ὁποδαπός, ὁποδαπή, ὁποδαπόν (= από ποιον τόπο· σε πλάγια ερώτηση).
Αντωνυμία ὅς, ἥ, ὃ (= ο οποίος, αυτός που)·
Ενικός αριθμός
ὅς ἥ ὅ
οὗ ἧς οὗ
ᾦ ᾖ ᾦ
ὅν ἥν ὅ
Πληθυντικός αριθμός
οἵ αἵ ἅ
ὧν ὧν ὧν
οἷς αἷς οἷς
οὕς ἅς ἅ
Παρατηρήσεις:
Ακολουθεί γενικά την κλίση των δευτερόκλιτων επιθέτων σε -ος, -η, -ον.
Δεν πρέπει να συγχέεται η αναφορική αντωνυμία με τους ομόηχους τύπους του οριστικού άρθρου (ἥ ≠ ἡ, οἵ ≠ οἱ, αἵ ≠ αἱ)· οι τύποι της αναφορικής αντωνυμίας παίρνουν τόνο.Όλες οι αναφορικές αντωνυμίες παίρνουν δασεία.
Κατά τον ίδιο τρόπο κλίνεται και η αναφορική αντωνυμία ὅσπερ, ἥπερ, ὅπερ.
Απλώς, στο τέλος κάθε τύπου προστίθεται το μόριο -περ χωρίς να επηρεάζεται ο τονισμός.
Ενικός αριθμός
ὅσπερ ἥπερ ὅπερ
οὗπερ ἧσπερ οὗπερ
ᾧπερ ᾗπερ ᾧπερ
ὅνπερ ἥνπερ ὅπερ
Πληθυντικός αριθμός
οἵπερ αἵπερ ἅπερ
ὧνπερ ὧνπερ ὧνπερ
οἷσπερ αἷσπερ οἷσπερ
οὕσπερ ἅσπερ ἅπερ
Η αναφορική αντωνυμία ὅστις, ἥτις, ὅ τι σχηματίζεται από την αναφορική ὃς και την αόριστη τίς. Κλίνεται και στα δύο μέρη της και τονίζεται πάντοτε το α΄ συνθετικό με τον τόνο που παίρνει και η απλή αναφορική αντωνυμία.
Ενικός αριθμός
ὅστις ἥτις ὅ,τι
οὗτινος και ὅτου ἧστινος οὗτινος και ὅτου
ᾧτινι και ὅτῳ ᾗτινι ᾧτινι και ὅτῳ
ὅντινα ἥντινα ὅ,τι
Πληθυντικός αριθμός
οἵτινες αἵτινες ἅτινα ή ἅττα
ὧντινων ὧντινων ὧντινων
οἷστισι(ν) αἷστισι(ν) οἷστισι(ν)
οὕστινας ἅστινας ἅτινα ή ἅττα
1) Να κλιθούν οι παρακάτω φράσεις στον αριθμό που βρίσκονται:
τίνες σύμμαχοι, τινὶ πόλει, τίνος ναοῦ, τινὰς ἐλπίδας, χωρία τινά.
2) Να προσθέσεις σε κάθε λέξη τον σωστό τύπο της ερωτηματικής και αόριστης αντωνυμίας.( τίς,τί)
πολίτην
πόλεων
γονεύς
ἰατροῖς
ἄνθρωποι
δῶρον
3 )Να συμπληρωθεί ο κατάλληλος τύπος των αντωνυμιών: ὃς, ὅστις ώστε να συμφωνεί με τα ουσιαστικά:
ὃς ὅστις
πολίτην
πόλεων
γονεύς
ἰατροῖς
ἄνθρωποι
δῶρον
4) Να συμπληρώσετε τον κατάλληλο τύπο της αναφορικής αντωνυμίας ὅς, ἥ, ὅ στις παρακάτω προτάσεις:
α. Το παιδίον, ________ ἔσωσας ,τίμιόν ἐστι.
β. Οὗτοι τῶν πολιτῶν ἄριστοί εἰσιν, _________ πείθονται τοῖς νόμοις .
γ. Αἱ πόλεις, _________ πλούσιαί εἰσιν, οὐκ ἁλίσκονται (= κυριεύονται).
δ. Τά δῶρα ταῦτα, _________ μοι ἔδωκας, πολύτιμά εἰσιν.
ε. Ἀγησίλαος,------------------ φανερός ἦν τοῖς νόμοις λατρεύων, οὐ χρημάτων ἐφείδετο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου