Νεοελληνική Γλώσσα Β Γυμνασίου. Ενότητα 2 Φύλλο εργασίας

Φύλλο Εργασίας Δομημένης Μορφής

Στη Νεοελληνική Γλώσσα της Β Γυμνασίου

  Ενότητα 2^η :Ζούμε με την οικογένεια.

Θεωρία της ενότητας στο:  https://filologosab.blogspot.com/2020/11/2.html

και στο:   https://filologosab.blogspot.com/2020/11/blog-post_9.html

και για την οικογένεια στο: https://filologosab.blogspot.com/2018/11/2_19.html

Α   Υπομνήσεις:

1)  Θυμήσου τα βασικά για την περίληψη ενός κειμένου. Υπάρχουν  πληροφορίες στο τέλος του φύλλου εργασίας.

2) Οικογένεια: σύνολο προσώπων, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με πολύ στενό συγγενικό δεσμό (ο πατέρας, η μητέρα και τα παιδιά τους) και συνήθως ζουν στην ίδια κατοικία.

 3) Η παραπάνω εικόνα δείχνει μια οικογένεια. Μίλα μας για τη δική σου .Τα μέλη της τη σχέση μεταξύ τους. Ποιο από τα μέλη της  είναι το πιο αγαπημένο σου; Τι αλλαγές θα ήθελες να γίνουν;

Β  ΔΡΑΣΕΙΣ:

4) Παρακολούθησε το βίντεο με το τραγούδι που αναφέρεται στη μητέρα. Διάβασε και τους στίχους και προσπάθησε να περιγράψεις εικόνες –σκηνές  από τη σχέση με το αγαπημένο πρόσωπο της μητέρας.

                                                                            Δες  και εδώ!

https://www.youtube.com/watch?v=YRBjGVmmx7k

5 )   Στα παρακάτω κείμενα ο Ν Καζαντζάκης μιλάει για τα δύο αγαπημένα του πρόσωπα τη μητέρα του και τον πατέρα του.

α) Ποια είναι η σχέση του με τον καθένα;β) Υπάρχουν διαφορετικά συναισθήματα;

γ) Με ποιο τρόπο πιστεύεις πως μας διαμορφώνει η σχέση που έχουμε με τους γονείς μας;

Νέα παιδαγωγική- Ν Καζαντζάκης

Ήμουν σαν ένα μικρό καταστολισμένο σφαγάρι κι ένιωθα μέσα μου περφάνια και φόβο· μα το χέρι μου ήταν σφηνωμένο βαθιά μέσα στη φούχτα του πατέρα μου κι αντρειευούμουν. Πηγαίναμε, πηγαίναμε, περάσαμε τα στενά σοκάκια, φτάσαμε στην εκκλησιά του Αϊ-Μηνά, στρίψαμε, μπήκαμε σ’ ένα παλιό χτίρι, με μια φαρδιάν αυλή, με τέσσερις μεγάλες κάμαρες στις γωνιές κι ένα κατασκονισμένο πλατάνι στη μέση. Κοντοστάθηκα, δείλιασα· το χέρι μου άρχισε να τρέμει μέσα στη μεγάλη ζεστή φούχτα.

O πατέρας μου έσκυψε, άγγιξε τα μαλλιά μου, με χάδεψε· τινάχτηκα· ποτέ δε θυμόμουν να μ’ έχει χαδέψει· σήκωσα τα μάτια και τον κοίταξα τρομαγμένος. Είδε πως τρόμαξα, τράβηξε πίσω το χέρι του:

— Εδώ θα μάθεις γράμματα, είπε, να γίνεις άνθρωπος· κάμε το σταυρό σου.

O δάσκαλος πρόβαλε στο κατώφλι· κρατούσε μια μακριά βίτσα και μου φάνηκε άγριος, με μεγάλα δόντια, και κάρφωσα τα μάτια μου στην κορφή του κεφαλιού του να δω αν έχει κέρατα· μα δεν είδα, γιατί φορούσε καπέλο.

— Ετούτος είναι ο γιος μου, του ’πε ο πατέρας μου.

Ξέμπλεξε το χέρι μου από τη φούχτα του και με παρέδωκε στο δάσκαλο.

— Το κρέας δικό σου, του ’πε, τα κόκαλα δικά μου· μην τον λυπάσαι, δέρνε τον, κάμε τον άνθρωπο.

— Έγνοια σου, καπετάν Μιχάλη· έχω εδώ το εργαλείο που κάνει τους ανθρώπους, είπε ο δάσκαλος κι έδειξε τη βίτσα.

«Η μάνα μου», Ν. Καζαντζάκης, (απόσπασμα από το «Αναφορά στο Γκρέκο»)

 «Η μάνα μου, μια άγια γυναίκα. Με υπομονή, μ’ αντοχή κι όλη τη γλύκα της γης απάνω της.
Ποτέ δεν είχα δει τη μητέρα μου να γελάει, χαμογελούσε μόνο, και τα βαθουλά, μαύρα μάτια της κοίταζαν τους ανθρώπους γεμάτα υπομονή και καλοσύνη. Πηγαινοέρχονταν σαν πνέμα αγαθό μέσα στο σπίτι, κι όλα τα πρόφταινε ανέκοπα κι αθόρυβα, σαν να ‘χαν τα χέρια της μια καλοπροαίρετη μαγική δύναμη, που κυβερνούσε με καλοσύνη την καθημερινή ανάγκη. Μπορεί και να ’ναι η νεράιδα συλλογιζόμουν κοιτάζοντάς την σιωπηλά, η νεράιδα που λεν τα παραμύθια.
Οι ώρες που περνούσα με την μητέρα μου ήταν γεμάτες μυστήριο. Καθόμασταν ο ένας αντίκρα στον άλλο, εκείνη σε καρέκλα πλάι στο παράθυρο, εγώ στο σκαμνάκι μου, κι ένιωθα, μέσα στη σιωπή, το στήθος μου να γεμίζει και να χορταίνει, σαν να’ ταν ο αγέρας ανάμεσά μας και βύζαινα.
Από πάνω μας ήταν η γαζία, κι όταν ήταν ανθισμένη, η αυλή μοσκομύριζε.
Μιλούσαμε, πολλές ήσυχες κουβέντες, πότε η μητέρα μου δηγόταν για τον πατέρα της, για το χωριό που γεννήθηκε, και πότε εγώ της στορούσα τους βίους των αγίων που είχα διαβάσει, και ξόμπλιαζα τη ζωή τους με την φαντασία μου

6) Διάβασε το κείμενο που αναφέρεται στον παππού .Θυμήσου τι είναι η εκτεταμένη οικογένεια .Θα σου άρεσε να ζεις με τον παππού και τη γιαγιά και γιατί;

Λέον Τολστόι «Ο παππούς και το εγγονάκι»

Ο  παππούς είχε γεράσει πολύ. Τα πόδια του δεν τον πήγαιναν, τα μάτια του δεν έβλεπαν, τ’ αυτιά του δεν άκουγαν. Δόντια δεν είχε. Κι όταν έτρωγε, του χυνόταν το φαγητό. O γιος του και η νύφη του δεν τον έβαζαν πια μαζί τους στο τραπέζι, αλλά του ’διναν να φάει πάνω στη μεγάλη χτιστή χωριάτικη  θερμάστρα  όπου πλάγιαζε.

                Κάποτε που του βάλανε να φάει στο πήλινο πιάτο, του ξέφυγε από τα χέρια, έπεσε κι έσπασε. Η νύφη του άρχισε τότε να τον μαλώνει πως όλα τα χαλάει στο σπίτι και σπάει τα πιάτα. Τέλος του είπε πως αποδώ και πέρα θα του 'διναν να τρώει στην ξύλινη γαβάθα. O παππούς αναστέναξε μόνο και δεν είπε τίποτα.

Μια μέρα ο άντρας με τη γυναίκα του παρακολουθούσαν που ο γιος τους μαστόρευε κάτι σκαλίζοντας ένα μικρό κούτσουρο. O πατέρας λοιπόν τον ρώτησε:

«Τι φτιάχνεις εκεί, Μίσα;».

Κι ο Μίσα απαντά:

«Φτιάχνω μια μεγάλη γαβάθα, πατερούλη. Όταν εσύ κι η μάνα μου γεράσετε, θα σας ταΐζω σ' αυτήν τη γαβάθα».

O άντρας κι η γυναίκα του κοιτάχτηκαν και δάκρυσαν. Νιώσανε ντροπή που είχαν προσβάλει τον παππού. Κι από τότε τον βάλανε να τρώει μαζί τους στο τραπέζι και τον πρόσεχαν όπως πρέπει.

7)     α)  Στο παραπάνω κείμενο: α) Να βρείτε τη χρονική βαθμίδα και το ποιόν ενέργειας των υπογραμμισμένων ρημάτων.

β) Να μεταφέρετε τα ρήματα αυτά στους άλλους χρόνους στο πρόσωπο και τον αριθμό που βρίσκονται.

γ) Να βρείτε το ενεστωτικό και το αοριστικό θέμα στα ρήματα.

δ) Βρες δύο μονολεκτικούς και δύο περιφραστικούς τύπους ρήματος στο κείμενο.

 8)   Χρησιμοποιώντας διάφορους τύπους της οριστικής του ρήματος  πηγαίνω να σχηματίσεις φράσεις που να δείχνουν : α) πραγματικό ,β) δυνατό , γ) πιθανό , δ)ευχή ,  ε) παράκληση
9)   Χρησιμοποιώντας τα ρήμα παίρνω στην Υποτακτική να σχηματίσεις φράσεις που να φανερώνουν :  α) προτροπή , β) απορία , γ) προσταγή δ) ευχή, ε). επιθυμία .

  10)   Συνεργάσου με τον διπλανό σου και αναγνώρισε το είδος στα παρακάτω σύνθετα κοντόχοντρος, αγριάνθρωπος,  καλόκαρδος,  μεγαλούπολη,  αφισοκολλώ, στενόμακρος, πηγαινοέρχομαι, μοιρολάτρης, καλότυχος, πολύχρωμος, ασθενοφόρο

11)     Χρησιμοποίησε τις παρακάτω λέξεις ως α΄ συνθετικό και φτιάξε από μια σύνθετη λέξη. Στη  συνέχεια αναγνώρισε το είδος: πολύς, μακρύς, μεγάλος, χαρτί, ξανά.

Γ   ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Η αξία της οικογένειας   (άρθρο -διασκευή)

Η οικογένεια είναι αναμφίβολα το πιο ζωντανό κοινωνικό κύτταρο. Είναι ο καθρέφτης ολόκληρης της κοινωνίας. είναι η κοινωνία η ίδια σε μικρογραφία. Ο θεσμός της οικογένειας είναι κατεξοχήν ιερός και χρήσιμος, αφού η οικογένεια και η ζωή μέσα σ' αυτήν, όταν βέβαια είναι αρμονική, προσφέρει αμέτρητα αγαθά και ωφέλειες στον άνθρωπο. Αυτή ευθύνεται για τη διαμόρφωση του ανθρώπινου χαρακτήρα, καθώς και για την ατομική και κοινωνική προκοπή του κάθε ατόμου ξεχωριστά.            Πρώτα απ' όλα η οικογενειακή ζωή σου προσφέρει ένα αίσθημα ασφάλειας και σιγουριάς. Μέσα στους κόλπους της νιώθεις ηρεμία, γαλήνη και βεβαιότητα. Η αγάπη των γονέων ζεσταίνει την τρυφερή και αθώα καρδιά των μικρών παιδιών, τα οποία δεν αισθάνονται μόνα και απροστάτευτα. Ξέρουν ότι πάντα θα έχουν δίπλα τους τούς γονείς τους, καθώς και τη φροντίδα και τη συμπαράστασή τους. Τα προβλήματά τους γίνονται κοινά, καθώς όλοι τα συμμερίζονται και προσπαθούν ήρεμα και λογικά να τα επιλύσουν. Το ίδιο και οι χαρές και οι λύπες είναι πράγματα που μοιράζονται όλα τα μέλη της οικογένειας. Ακόμη, η σωστή οικογενειακή ζωή προσφέρει στην κοινωνία σωστά και χρήσιμα άτομα, τα οποία γνωρίζουν πολύ καλά τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους.        Μεγάλης σημασίας είναι σίγουρα η συμβολή της οικογένειας και στην ηθική διαπαιδαγώγηση του ατόμου. Από την οικογένειά τους τα μικρά παιδιά παίρνουν τις ηθικές αρχές και αξίες, τους καλούς τρόπους συμπεριφοράς, την ευγένεια, την εντιμότητα και όλα τα απαραίτητα εφόδια, που θα τους συνοδεύουν σ' ολόκληρή τους τη ζωή. Με τη μητρική αγάπη και την πατρική συμβουλή το άτομο μαθαίνει να σέβεται το συνάνθρωπό του, μαθαίνει τι πάει να πει αγάπη, ειλικρίνεια, υπακοή, ευσέβεια, αξιοπρέπεια και πειθαρχία. Μαθαίνει επίσης να αγαπά το Θεό και την πατρίδα του.       Βεβαίως, η οικογένεια και η ζωή μέσα σ' αυτήν συντελεί σε πολύ μεγάλο βαθμό στην πνευματική ανάπτυξη του ατόμου. Μέσα σ' ένα ήρεμο και ζεστό περιβάλλον, το άτομο μπορεί να επιδοθεί στο διάβασμα διαφόρων βιβλίων, μπορεί να αξιοποιήσει τις ελεύθερες ώρες του με πνευματική καλλιέργεια, ψυχαγωγία και παιχνίδι. Η οικογενειακή ζωή κάνει το άτομο να αγαπήσει το σπίτι του και το δικό του ξεχωριστό κόσμο.     12)   Σε κάθε παράγραφο του κειμένου γράψε έναν πλαγιότιτλο.   13)  Εφαρμόζοντας τη θεωρία (υπάρχει στο τέλος του φύλλου εργασίας ) γράψε την περίληψη του κειμένου (80-100 λέξεις)  14)  Βρες τη δομή και τον τρόπο ανάπτυξης παραγράφου στη 3η και 4η παράγραφο. 15) Αφού διαβάσεις προσεκτικό το κείμενο και χρησιμοποιώντας κάποια από τα ονοματικά και ρηματικά σύνολα που είναι μέσα στον πίνακα ,γράψε μια παράγραφο στην οποία θα αναφέρεις την αξία της οικογένειας για τον άνθρωπο. πατρικό/μητρικό φίλτρο,   περιβάλλω με στοργή,  δεσμός οικογενειακός /αίματος καταβάλλω κόπους , μέλη οικογένειας,    διαπλάθω χαρακτήρα , επαγγελματική σταδιοδρομία/προκοπή   ,παρέχω υλικά, πνευματικά, ηθικά εφόδια συναισθηματική ασφάλεια/κάλυψη,   εξασφαλίζω ολοκληρωμένη  ανάπτυξη ενθάρρυνση/επιδοκιμασία/κατανόηση,    καλλιεργώ υπευθυνότητα αποθέματα υπομονής/αγάπης/αφοσίωσης/στοργής,   διασφαλίζω τη συναισθηματική ισορροπία των παιδιών,         ουσιαστική επικοινωνία σεβασμός συμμερίζομαι/συμπάσχω/συμπαραστέκομαι,    εμπνέω σεβασμό/ θέτω όρια οικογενειακή συνοχή/ισορροπία ,       επιβάλλω την τήρηση κανόνων κοινωνικοποίηση του παιδιού,      μεταδίδω αξίες ζωής 16) Γράψε ένα γράμμα στο πιο αγαπημένο σου πρόσωπο στο οικογενειακό περιβάλλον .  Γράψε τα συναισθήματά σου, τα παράπονά σου, τα όνειρά σου. 17) Επειδή το θέμα μπορεί να σε εμπνεύσει γράψε ένα ποίημα ή ζωγράφισε το αγαπημένο σου πρόσωπο ή την οικογένειά σου.

ΘΕΩΡΙΑ:     Περίληψη κειμένου:

-Σε πρώτη φάση διαβάζουμε προσεκτικά ολόκληρο το κείμενο και φροντίζουμε  να το  κατανοήσουμε πλήρως.

- Προσέχουμε  ιδιαίτερα τη στάση - άποψη του συγγραφέα και το σκοπό για τον οποίο έχει γραφτεί το κείμενο.

 -Στη συνέχεια μελετούμε χωριστά κάθε παράγραφο , εντοπίζουμε τη θεματική της περίοδο καθώς και τις λεπτομέρειες με τις οποίες αναπτύσσεται και υπογραμμίζουμε τις σημαντικότερες, δηλ. τις λέξεις / φράσεις – κλειδιά.

- Έπειτα   γράφουμε τον πλαγιότιτλο που αποδίδει το περιεχόμενο της παραγράφου.

 -Στο επόμενο βήμα συνδέουμε τους πλαγιότιτλους μεταξύ τους, αλλά με τέτοιο τρόπο, ώστε να σχηματίζεται ένα ενιαίο κείμενο. Η σύνδεση γίνεται με τη χρήση των κατάλληλων συνδετικών λέξεων ή φράσεων  .

-Προσέχουμε ώστε να ακολουθούμε πιστά την οπτική γωνία και τη θέση του συγγραφέα .

_  Αποδίδουμε το κείμενο χωρίς να το σχολιάζουμε.

-Δεν αντιγράφουμε , αλλά αντικαθιστούμε τις έννοιες του κειμένου με συνώνυμες (όπου βέβαια αυτό είναι δυνατό). 

-Χρησιμοποιούμε στη  διατύπωσή μας γ΄ πρόσωπο .

- Προσπαθούμε να παραμείνουμε στο όριο λέξεων που μας ζητείται.