Ελένη Ευριπίδη, Β επεισόδιο, 1η και 2η σκηνή, στίχοι 576-840, νέα Προγράμματα σπουδών

 Ελένη Ευριπίδη, Β επεισόδιο, 1η και 2η σκηνή, στίχοι 576-840, νέα Προγράμματα σπουδών

Φύλλα εργασίας:

https://filologosab.blogspot.com/2019/02/1-576-658.html

https://filologosab.blogspot.com/2019/02/2-659-840.html

Αντιπαραβολική!

Α)  Ο Ευριπίδης βάζει την Ελένη – αιθέρα να μιλάει σε ευθύ λόγο. Γιατί;  Τι λέει στους στίχους αυτούς;

 

ΑΓ. βέβηκεν ἄλοχος σὴ πρὸς αἰθέρος πτυχὰςἀρθεῖσ᾽ ἄφαντος· οὐρανῷ δὲ κρύπτεται λιποῦσα σεμνὸν ἄντρον οὗ σφ᾽ ἐσῴζομεν, τοσόνδε λέξασ᾽.   Ὦ ταλαίπωροι Φρύγες πάντες τ᾽ Ἀχαιοί, δι᾽ ἔμ᾽ ἐπὶ Σκαμανδρίοις ἀκταῖσιν Ἥρας μηχαναῖς ἐθνήισκετε, δοκοῦντες Ἑλένην οὐκ ἔχοντ᾽ ἔχειν Πάριν.   ἐγὼ δ᾽, ἐπειδὴ χρόνον ἔμειν᾽ ὅσον μ᾽ ἐχρῆν, τὸ μόρσιμον σώσασα πατέρ᾽ ἐς οὐρανὸν ἄπειμι· φήμας δ᾽ ἡ τάλαινα Τυνδαρὶς ἄλλως κακὰς ἤκουσεν οὐδὲν αἰτία.

ΑΓΓ. Εχάθηκε η γυναίκα σου πετώντας μες στον αιθέρα· ανέβηκε στα ουράνια κι άφησε τη σπηλιά αδειανή που μέσα την είχαμε· είπε τούτα: «Τρωαδίτες δυστυχισμένοι κι οι Έλληνες, για μένα πεθαίνατε στου Σκάμαντρου τις όχθες, ξεγελασμένοι από της Ήρας τα έργα, νομίζοντας πως την Ελένη ο Πάρης κρατούσε, όμως καθόλου δεν την είχε. Αφού έμεινα όσο χρειαζόταν, τώρα, που τελείωσα της μοίρας τα γραμμένα, στους ουρανούς πηγαίνω, στον γονιό μου. Κι η δύσμοιρη Ελένη που δεν φταίει φορτώθηκε τις ντροπιασμένες φήμες».

 

Β)  Ποια συναισθήματα νιώθουν οι ήρωες; Μπορείς να τα εντοπίσεις και στα αρχαία ελληνικά;

ΜΕ. τοῦτ᾽ ἔστ᾽ ἐκεῖνο· ξυμβεβᾶσί μοι λόγοι οἱ τῆσδ᾽ ἀληθεῖς. ὦ ποθεινὸς ἡμέρα, ἥ σ᾽ εἰς ἐμὰς ἔδωκεν ὠλένας λαβεῖν.   ΕΛ. ὦ φίλτατ᾽ ἀνδρῶν Μενέλεως, ὁ μὲν χρόνος παλαιός, ἡ δὲ τέρψις ἀρτίως πάρα. ἔλαβον ἀσμένα πόσιν ἐμόν, φίλαι, περί τ᾽ ἐπέτασα χέρα φίλιον ἐν μακρᾶι φλογὶ φαεσφόρωι. ΜΕ. κἀγὼ σέ· πολλοὺς δ᾽ ἐν μέσωι λόγους ἔχων οὐκ οἶδ᾽ ὁποίου πρῶτον ἄρξωμαι τὰ νῦν. ΕΛ. γέγηθα, κρατὶ δ᾽ ὀρθίους ἐθείρας ἀνεπτέρωσα καὶ δάκρυ σταλάσσω, περὶ δὲ γυῖα χέρας ἔβαλον ἡδονάν, ὦ πόσις, ὡς λάβω. ΜΕ. ὦ φιλτάτα πρόσοψις, οὐκ ἐμέμφθην· …………………………………………………………..   ΕΛ. τὸ κακὸν δ᾽ ἀγαθὸν σέ τε κἀμὲ συνάγαγεν, ὦ πόσι, χρόνιον, ἀλλ᾽ ὅμως· ὀναίμαν τύχας. ΧΟ. ὄναιο δῆτα· ταὐτὰ δὲ ξυνεύχομαι· δυοῖν γὰρ ὄντοιν οὐχ ὁ μὲν τλήμων, ὁ δ᾽ οὔ. ΕΛ. φίλαι φίλαι, τὰ πάρος οὐκέτι στένομεν οὐδ᾽ ἀλγῶ. πόσιν ἔχομεν ἔχομεν ἐμὸν ‹ἐμὸν› ὃν ἔμενον ἔμενον ἐκ Τροίας πολυετῆ μολεῖν. ΜΕ. ἔχεις, ἔχω τε σ᾽· ἡλίους δὲ μυρίους μόλις διελθὼν ἠισθόμην τὰ τῆς θεοῦ. ΕΛ. ἐμὰ δὲ χαρμονᾶι δάκρυα πλέον ἔχει 655χάριτος ἢ λύπας. ΜΕ. τί φῶ; τίς ἂν τάδ᾽ ἤλπισεν βροτῶν ποτε; ΕΛ. ἀδόκητον ἔχω σε πρὸς στέρνοις.

ΜΕΝ Αυτά με κείνα σμίγουν· συμφωνούνε τα λόγια· μου είπε αλήθεια. Ω! λαμπρή μέρα, που μες στην αγκαλιά μου σ᾽ έχει φέρει! ΕΛΕ. Τόσος πολύς καιρός, αγαπημένε, και τώρα μόλις η χαρά για μένα. Φίλες μου, νά, πασίχαρη αγκαλιάζω τον άντρα μου, αφού πλήθος κύκλους έκανε ο φωτοδότης ήλιος. ΜΕΝ. Κι εσένα εγώ· με πλημμυρούν τα λόγια κι όμως δεν ξέρω πώς να πρωταρχίσω. ΕΛΕ. Αναγαλλιάζω, πέτομαι κι αφήνω λεύτερα τα μαλλιά, σταλάζουν τα δάκρυα ποτάμι απ᾽ τη χαρά, καθώς σφιχτά σε σφίγγω, λατρευτέ μου. ΜΕΝ. Δεν θα παραπονιέμαι άλλο, καλή μου· ……………………………………………………….. Για μας έγινε τώρα το κακό ευτυχία κι ύστερα από καιρούς σε ξαναφέρνει στον άντρα σου κοντά. Μακάρι να χαίρομαι την τύχη την καλή. ΧΟΡ. Την ίδια κάνω ευχή· πάντα χαρούμενος· όταν σμίγουνε δυο, διπλή η χαρά τους. ΕΛΕ. Φίλες μου, δεν αναστενάζω, δεν θλίβομαι για τα παλιά. Τον άντρα μου έχω, που τον καρτερούσα χρόνια και χρόνια να ᾽ρθει από την Τροία. ΜΕΝ. Πάλι μαζί· περάσαν τόσα του καιρού γυρίσματα και τώρα πια μαθαίνω τις δολοπλόκες τέχνες της θεάς. Τα δάκρυα είναι της χαράς μου· στέρεψε η θλίψη, μόνο αναγαλλιάζω. ΕΛΕ. Και τί να πω; Ποιός το ᾽βαζε στον νου του να σ᾽ έχω απρόσμενα στην αγκαλιά μου;

 

Γ) 1) Ποιες απόψεις εκφράζει ο αγγελιαφόρος; Μπορείς να τις βρεις και στα αρχαία ελληνικά;

2) Τι είναι η εὐβουλία ;

ΑΓ. ὦ θύγατερ, ὁ θεὸς ὡς ἔφυ τι ποικίλον καὶ δυστέκμαρτον, εὖ δέ πως πάντα στρέφει ἐκεῖσε κἀκεῖσ᾽ ἀναφέρων· ὁ μὲν πονεῖ, ὁ δ᾽ οὐ πονήσας αὖθις ὄλλυται κακῶς, βέβαιον οὐδὲν τῆς ἀεὶ τύχης ἔχων. σὺ γὰρ πόσις τε σὸς πόνων μετέσχετε, σὺ μὲν λόγοισιν, ὁ δὲ δορὸς προθυμίαι. σπεύδων δ᾽ ὅτ᾽ ἔσπευδ᾽ οὐδὲν εἶχε· νῦν δ᾽ ἔχει αὐτόματα πράξας τἀγάθ᾽ εὐτυχέστατα. …………………………….. κακὸς γὰρ ὅστις μὴ σέβει τὰ δεσποτῶν καὶ ξυγγέγηθε καὶ συνωδίνει κακοῖς. ἐγὼ μὲν εἴην, κεἰ πέφυχ᾽ ὅμως λάτρις, ἐν τοῖσι γενναίοισιν ἠριθμημένος δούλοισι, τοὔνομ᾽ οὐκ ἔχων ἐλεύθερον, τὸν νοῦν δέ· κρεῖσσον γὰρ τόδ᾽ ἢ δυοῖν κακοῖν ἕν᾽ ὄντα χρῆσθαι, τὰς φρένας τ᾽ ἔχειν κακὰς ἄλλων τ᾽ ἀκούειν δοῦλον ὄντα τῶν πέλας. ΜΕ………………………….. ΑΓ. ἔσται τάδ᾽, ὦναξ, ἀλλά τοι τὰ μάντεων ἐσεῖδον ὡς φαῦλ᾽ ἐστὶ καὶ ψευδῶν πλέα. οὐδ᾽ ἦν ἄρ᾽ ὑγιὲς οὐδὲν ἐμπύρου φλογὸς οὐδὲ πτερωτῶν φθέγματ᾽· εὔηθες δέ τοι τὸ καὶ δοκεῖν ὄρνιθας ὠφελεῖν βροτούς. Κάλχας γὰρ οὐκ εἶπ᾽ οὐδ᾽ ἐσήμηνε στρατῶι νεφέλης ὑπερθνήισκοντας εἰσορῶν φίλους οὐδ᾽ Ἕλενος, ἀλλὰ πόλις ἀνηρπάσθη μάτην. εἴποις ἄν, οὕνεχ᾽ ὁ θεὸς οὐκ ἠβούλετο. τί δῆτα μαντευόμεθα; τοῖς θεοῖσι χρὴ θύοντας αἰτεῖν ἀγαθά, μαντείας δ᾽ ἐᾶν· βίου γὰρ ἄλλως δέλεαρ ηὑρέθη τόδε, κοὐδεὶς ἐπλούτησ᾽ ἐμπύροισιν ἀργὸς ὤν· γνώμη δ᾽ ἀρίστη μάντις ἥ τ᾽ εὐβουλία. ΧΟ. ἐς ταὐτὸ κἀμοὶ δόξα μάντεων πέρι χωρεῖ γέροντι· τοὺς θεοὺς ἔχων τις ἂν φίλους ἀρίστην μαντικὴν ἔχοι δόμοις.

ΑΓΓ. Δυσκολονόητος ο θεός, παιδί μου· ολοένα αλλάζει. Εδώθε κείθε σέρνει, πότε ψηλά, πότε βαθιά τα πάντα· ο ένας δυστυχάει, ο άλλος όχι, όμως κι αυτός κακό θάνατο βρίσκει· δεν έχει πάντα η τύχη σιγουριά.  Κι οι δυο σαςβάσανα δοκιμάσατε, απ᾽ του κόσμου τα λόγια εσύ, και αυτός απ᾽ τους πολέμους. Σαν πολεμούσε, τίποτε δικό του· και τώρα δίχως κόπο η ευτυχία. ………………………………………   Όποιος δεν νιώθει σέβας για τ᾽ αφεντικά του και δεν συμπάσχει σε χαρές και λύπες, δούλος κακός. Εγώ κι αν είμαι σκλάβος, θέλω μες στους καλούς να με λογιάζουν· λεύτερος αν δεν είμαι, λεύτερη έχω ψυχή· το ᾽να κακό κάλλιο απ᾽ τα δύο: φαύλη να ᾽χω καρδιά και δούλο να με λένε.     ΜΕΝ………………………….. ΑΓΓ. Θα γίνουν, βασιλιά μου αυτά· μα βλέπω κούφια τη μαντική, ψευτιές γεμάτη. Με τη φωτιά και τα πουλιά μαντείες τίποτα δεν αξίζουν· αν πιστεύεις πως τα πουλιά ωφελούνε τους ανθρώπους, ανόητος είσαι. Ο Κάλχας στον στρατό μας δεν μίλησε καθόλου, κι ας θωρούσε να χάνονται οι δικοί του για έναν ίσκιο· κουρσέψαν ανωφέλευτα τη χώρα· θα πεις, δεν το ᾽θελε ο θεός· και γιατί τότε πηγαίνουμε στους μάντεις; Όταν κάνεις θυσίες στους θεούς, να τους γυρεύεις τα καλά μόνο κι άσε τις μαντείες· ξεγέλασμα είναι στη ζωή· κανένας δεν πλούτισε μ᾽ αυτές όντας τεμπέλης· σωστό μυαλό και νους, νά σοφός μάντης. (Φεύγει ο αγγελιαφόρος.) ΧΟΡ. Στα όσα είπε ο γέρος συμφωνώ· άμα κερδίσεις τους θεούς, στο σπιτικό σου την πιο μεγάλη μαντική έχεις μπάσει.

Δ) Ρουμπρίκα.

 

	Καθόλου	Λίγο	Μέτρια	Πολύ	Πάρα πολύ
Σε ποιον βαθμό μπορείς  να εντοπίσεις πέντε σημεία στα οποία να φαίνεται πως ο Ευριπίδης  είναι  από σκηνής φιλόσοφος  ;	Δεν μπορώ να εντοπίσω κάτι τέτοιο.	Μπορώ να αναγνωρίσω 2.σημεία στα οποία να φαίνεται πως ο Ευριπίδης  είναι  από σκηνής φιλόσοφος  1.   2.	Μπορώ να αναγνωρίσω 3. σημεία στα οποία να φαίνεται πως ο Ευριπίδης  είναι  από σκηνής φιλόσοφος  1. 2. 3.	Μπορώ να αναγνωρίσω 4 σημεία στα οποία να φαίνεται πως ο Ευριπίδης  είναι  από σκηνής φιλόσοφος  . 1.   2.   3.  4.	Μπορώ να αναγνωρίσω 5.σημεία στα οποία να φαίνεται πως ο Ευριπίδης  είναι  από σκηνής φιλόσοφος  1. 2. 3. 4. 5.