Ελένη του Ευριπίδη Επιπάροδος-Β Επεισόδιο ,1η σκηνή ,576-658

Φύλλο Εργασίας Δομημένης Μορφής

 Στην Ελένη του Ευριπίδη

Επιπάροδος-Β Επεισόδιο ,1^η σκηνή  (576-658)

Α : Υπομνήσεις

Πρόλογος

Πάροδος

Α  Επεισόδιο

Επιπάροδος

Β Επεισόδιο

EΠIΠAPOΔOΣ	B' EΠEIΣOΔIO
Επιπάροδος 576-587 Xορός	1η ΣKHNH 588-658 Eλένη – Mενέλαος	2η ΣKHNH 659-840 Aγγελιαφόρος – Mενέλαος Eλένη – Xορός	3η ΣKHNH 841-941 Eλένη – Mενέλαος, Xορός	4η ΣKHNH 942-1139 Θεονόη – Eλένη Mενέλαος – Xορός	5η ΣKHNH 1140-1219 Eλένη – Mενέλαος

1)  Αναγνώριση:    Στοιχείο του μύθου της τραγωδίας· η μεταβολή, το πέρασμα από την άγνοια στη γνώση. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη η αναγνώριση ενός προσώπου μπορεί να γίνει: α) με σημάδια β) από τα ίδια τα γεγονότα γ) με ανάμνηση δ) με συλλογισμούς 

2)  Δραματική επιβράδυνση:    Η επιβράδυνση της πορείας προς ένα γεγονός, που περιμένουν –συνήθως με αγωνία– να συμβεί οι ήρωες και οι θεατές. Π.χ. στην Ελένη έχουμε επιβράδυνση, όταν η ηρωίδα αντικρίζει το Μενέλαο· οι θεατές αναμένουν ότι θα επέλθει η αναγνώριση και η ηρωίδα θα τρέξει να τον αγκαλιάσει· όμως αυτή, τρομαγμένη από την όψη του, το βάζει στα πόδια, με αποτέλεσμα να αναβάλλεται (επιβραδύνεται) η αναγνώριση.

3)  Επιπάροδος:    Το τραγούδι που τραγουδά ο Xορός, όταν επανέρχεται στην ορχήστρα μετά τη μετάστασή του.

  Β  ΔΡΑΣΕΙΣ:

4)  Ο χορός επανέρχεται στην ήσυχη σκηνή μαζί με την Ελένη χαρούμενος. Ο Ευριπίδης καινοτομεί στην προσπάθειά του να μειώσει τα χορικά. Έτσι αντί για ένα μεγάλο χορικό έχουμε λίγους στίχους , την επιπάροδο. Τι λέει ο χορός ; Ποια είναι η διάθεσή του;

5)   Ποιες πληροφορίες πήρε η Ελένη από τη Θεονόη; Κάτι ξέχασε να ρωτήσει. Τι; Ποια η δραματική λειτουργία αυτής της παράληψης;

6)  Η Ελένη βλέπει τον Μενέλαο και τρέχει στο μνήμα του  Πρωτέα. Γιατί;

7)  Ο Μενέλαος δείχνει να είναι σαστισμένος στην εικόνα της Ελένης. Η Ελένη δε φαίνεται να τον αναγνωρίζει. Γιατί;

8)  Σε ποιο στίχο η Ελένη συνειδητοποιεί την ομοιότητα αυτού που βλέπει με τον Μενέλαο;

9 )  Η Ελένη προετοιμασμένη από τη Θεονόη αναγνωρίζει  τον Μενέλαο ( μερική αναγνώριση).Εκείνος όμως είναι σαστισμένος και την αρνείται. Βρες τους στίχους.

10)  Με ποια λόγια προσπαθεί η Ελένη να τον πείσει πως είναι η πραγματική Ελένη;

11)  Ποια είναι τα συναισθήματα της Ελένης μετά την απόρριψη του Μενέλαου;

Γ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:

12) Γράψε με λίγα λόγια την εξέλιξη της ιστορίας στους στίχους αυτούς.

13) Να σχολιάσετε τον στίχο : “ θεϊκό ‘ναι να ‘βρεις τους δικούς σου”

14)  Στη σκηνή υπάρχει δραματική επιβράδυνση. .Ποια στοιχεία αξιοποιεί ο ποιητής για να την πετύχει;

15) Βρες τους στίχους που υπάρχει  τραγικότητα ,όψη, τραγική ειρωνεία

 α. ασέβεια, γυναίκες ∙ μ’ εμποδίζει/ να πάω στο μνήμα ( 611-612)

 β. μ’ αφήνουν οι δικοί μου( 657)

 γ. Σταμάτα, μη μ' αγγίζεις (629)

δ. Πότε θα'ρθεις που τόσο λαχταρώ να σε αντικρίσω; (600-601)

 ε. μα θα'ρθει μόλις οι παιδεμοί του τελειώσουν.(593-594)

στ. Αα ,ποιος είναι αυτός; (601)

16) Βρες τα σημεία που υπάρχει αντίθεση ανάμεσα στο φαίνεσθαι και το είναι.

ΣΧΟΛΙΑ:

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ:

Στάδια αναγνώρισης

α. Η απόκρυψη της ταυτότητας κάποιου προσώπου, η οποία επιτυγχάνεται με την παραμόρφωση ή τη μεταμόρφωση ή την αφήγηση πλαστής ιστορίας.

β. Η απομόνωση. Τα πρόσωπα προς αναγνώριση απομονώνονται από τα υπόλοιπα.

γ. Η αποκάλυψη της ταυτότητας. Σ’ αυτό το στάδιο αίρεται ή μεταμόρφωση ή παραμόρφωση.

δ. Η δυσπιστία. Αυτή εκφράζεται από το ένα εκ των δύο προσώπων.

ε. Η ζήτηση αποδεικτικών στοιχείων.

στ. Η παρουσίαση αυτών των στοιχείων. Και

ζ. Ο αναγνωρισμός, ο οποίος συνοδεύεται από ανάλογα συναισθήματα.

Λειτουργικός ρόλος αναγνώρισης

Είναι τεχνική που ξεμπλοκάρει την πλοκή όταν φτάσει σε αδιέξοδο. Με την αναγνώριση τα δύο πρόσωπα συνενώνουν τις δυνάμεις τους και συμβάλλουν στην εξέλιξη της πλοκής, ώστε ο μύθος να φτάσει στη λύση του.

Με την αναγνώριση σε δύο φάσεις έχουμε τραγική επιβράδυνση, δηλαδή καθυστέρηση της εξέλιξης του δράματος που εξυπηρετεί τη θεατρική οικονομία. Συγκεκριμένα ο ποιητής με την επιβράδυνση εξάπτει τα συναισθήματα των θεατών και διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον τους.

Στοιχεία που έχει στη διάθεση της η Ελένη για την  αναγνώριση του Μενέλαου:

 Η ομοιότητα του άνδρα με τον Μενέλαο.- Η ομολογία του ίδιου του Μενέλαου- Η προφητεία της Θεονόης.

Τα στοιχεία  που έχει ο Μενέλαος στη διάθεση του:

 Η ομοιότητα της γυναίκας με την Ελένη- Η ομολογία της ίδιας της Ελένης- Η μαρτυρία της γερόντισσας ότι στην Αίγυπτο ζει η Ελένη.

Αναγνώριση Ελένης-Μενέλαου

Η διαδικασία αναγνώρισης σταματά για λίγο, καθώς δημιουργείται ένα τεχνητό αδιέξοδο .Και οι δύο ήρωες μένουν προσκολλημένοι σε αυτό που βλέπουν(φαίνεσθαι)( Η Ελένη μένει προσκολλημένη στην εμφάνιση του Μενέλαου και ο Μενέλαος μένει προσκολλημένος στο είδωλο που έχει αφήσει στην σπηλιά). Δημιουργείται μια επιβράδυνση, μειώνεται η δραματική ένταση και παγώνουν τα ευχάριστα συναισθήματα που είχαν δημιουργήσει τα προηγούμενα ευχάριστα νέα.

Οι δύο ήρωες αδυνατούν να συγχρονίσουν τα συναισθήματα τους και την αντίληψη που έχουν για τα πράγματα. Αυτή η αδυναμία  κάνει τους δύο ήρωες τραγικά πρόσωπα και έτσι Η Ελένη νιώθει δυστυχισμένη και ο Μενέλαος απελπισμένος. Η τραγική κατάσταση των ηρώων προκαλεί στους θεατές το συναίσθημα του ελέου για την άγνοια τους. Οι ήρωες χρησιμοποιούν τις ίδιες λέξεις αλλά με διαφορετική σημασία ο καθένας. Οι μόνοι που καταλαβαίνουν τις λέξεις πλήρως είναι οι θεατές. Τα όσα γνωρίζουν οι θεατές έρχονται σε αντίθεση με αυτά που βλέπουν. Η αντίθεση φαίνεσθαι- είναι δημιουργεί ένα παράλληλο ζεύγος γνώσης-άγνοιας.