Ελένη του Ευριπίδη Α Επεισόδιο :2η σκηνή , στ. 495-541, Μενέλαος- Γερόντισσα

Φύλλο Εργασίας Δομημένης Μορφής

 Στην Ελένη του Ευριπίδη

Α Επεισόδιο :2^η σκηνή , στ. 495-541, Μενέλαος- Γερόντισσα

Από κατακτητής της Τροίας ένας ρακένδυτος ναυαγός.

Α : Υπομνήσεις

Πρόλογος

Πάροδος

Α  Επεισόδιο

Α Επεισόδιο
1η Σκηνή(437-494)	2η Σκηνή(495-541)	3η σκηνή(542-575)
Μενέλαος	Γερόντισσα-Μενέλαος	Μενέλαος

1)  Επεισόδιο:   (< ἐπὶ + εἴσοδος) Κατά ποσόν, επικό/διαλογικό μέρος, ανάμεσα σε δύο χορικά. Στα επεισόδια, όπου έχουμε εξέλιξη της δράσης, μιλούν και δρουν κυρίως τα πρόσωπα του δράματος (οι υποκριτές) και ο Κορυφαίος/Κορυφαία του Χορού. (Λεξικό Όρων της Αρχαίας Ελληνικής Τραγωδίας)

2) Στιχομυθία: Ο διάλογος ανάμεσα σε δύο πρόσωπα με μονόστιχα· ο διάλογος με δίστιχα λέγεται διστιχομυθία. Χρησιμοποιείται συνήθως όταν υπάρχουν σκηνές έντονου πάθους, διαξιφισμών, και γενικά όταν τα συναισθήματα των ηρώων είναι έντονα, ή όταν το ένα πρόσωπο προσπαθεί να αντλήσει πληροφορίες από το συνομιλητή του.

3)  Δευτερεύον πρόσωπο: Πρόσωπα που συμμετέχουν στην τραγωδία χωρίς να είναι πρωταγωνιστές όπως οι αγγελιοφόροι.

Β   : Δράσεις

4)  Η Α΄ σκηνή τελείωσε με το Μενέλαο να χτυπά την πόρτα του ανακτόρου, φωνάζοντας να του ανοίξει κάποιος υπηρέτης. Η πόρτα ανοίγει και προβάλλει μια Γερόντισσα Γιατί νομίζετε ότι ο Ευριπίδης επιλέγει μια γυναίκα και μάλιστα ηλικιωμένη αντί για άντρα-υπηρέτη;

5) Πώς αντιδρά η Γερόντισσα στη θέα του ξένου και πώς δικαιολογεί την αντίδρασή της;

 ( Χρησιμοποίησε τις λέξεις: εχθρική, καχύποπτη, σκληρότητα, αδιαφορία, αιχμηρά λόγια)

6)  Πως αντιμετωπίζει ο Μενέλαος την γερόντισσα; ( Χρησιμοποίησε κάποιες από τις λέξεις: δυσφορία, αγανάκτηση, προσβολή ,ικετευτική στάση ,πικρία, θλίψη, απελπισία, απαξίωση, εξευτελισμός)

7)Ποιες πληροφορίες δίνει η Γερόντισσα στον Μενέλαο και ποιες από αυτές τον μπερδεύουν;

8)   Η γνωστή αντίθεση ανάμεσα στο είναι( =πραγματικό) και το φαίνεσθαι( =το μη πραγματικό ), που ήδη γνωρίσαμε στο χαρακτήρα της Ελένης, εδώ αφορά το Μενέλαο. Συμπληρώστε με τα παρακάτω στοιχεία τον πίνακα: βασιλιάς Σπάρτης, ναυαγός, αξιοθρήνητος ζητιάνος, πορθητής της Τροίας, καραβοτσακισμένος, κουρέλια, ένδοξος στρατηλάτης, κραταιός ηγεμόνας, ρακένδυτος.

Είναι- Μενέλαος	Φαίνεσθαι -Μενέλαος

9) Υπάρχουν νομίζεις κάποια κωμικά στοιχεία στον διάλογο; Εντόπισε τα.

Γ :  Αξιολόγηση

 «Kαὶ νῦν τάλας ναυαγὸς ἀπολέσας φίλους ἐξέπεσον ἐς γῆν τήνδε»

10) Αφηγήσου σε κάποιον που έλειπε από το μάθημα για τον διάλογο ανάμεσα στην Γερόντισσα και τον Μενέλαο.

11)  Ποιες σκέψεις σας προκαλεί  ο διάλογος αυτός για την ανθρώπινη ζωή;

12) Στους στίχους αυτούς δίνονται πολλά στοιχεία για τη όψη της τραγωδίας. Εντόπισέ  τα και σχολίασέ τα.

13)  Μπορείς να διακρίνεις  στις παρακάτω φράσεις τα στοιχεία : Διάνοια  Όψις, Ήθος, Είναι ≠ Φαίνεσθαι, Τραγική Ειρωνεία

·         Ποιος είναι; Φύγε γιατί στέκεις στη θύρα; Στιχ. 495-496

·         Μη σπρώχνεις ντε, το χέρι μη μου σφίγγεις  στχ  503

·         Τους ναυαγούς κανείς δεν τους πειράζει   ,στχ  507

·         Εκεί, μα όχι εδώ, σπουδαίος ήσουν στχ  512

·         Δακρύζεις;  Στχ 514

·         Την πρώτη μου, παλιά ευτυχία θυμάμαι  στχ 515

·         Ποια είναι η χώρα αυτή; Ποιο το παλάτι  στχ  517

·         Δεν είσαι ο μόνος ∙ κι άλλοι δυστυχούνε  στχ 522

·         Να ο τάφος του ∙ ο γιος του βασιλεύει   στχ 524

·         Είν’ η Ελένη εδώ, του Δία η κόρη στχ  528

·         Πότε; Την έκλεψαν απ’τη σπηλιά μου;  Στχ 533

14)  Υποστηρίζεται ότι οι σκέψεις του Μενέλαου φανερώνουν άνθρωπο αφελή. Πώς τον χαρακτηρίζετε εσείς λαμβάνοντας υπόψη τη συνολική παρουσία του στη σκηνή; Ξαναδιαβάστε τους στίχους 510-515..Τι συμπεράσματα βγάζετε για την ψυχολογική του κατάσταση;

Σχόλια;

Δραματικός ρόλος σκηνής

·         Τονίζει τη δυστυχία –τραγική θέση του Μενέλαου

·         Προκαλεί τον οίκτο των θεατών για τον Μενέλαο.

·         Παρουσιάζει ένα αντιηρωικό πρόσωπο που ταπεινώνεται.

 Αναφέρεται η Ελένη και προκαλεί αμηχανία στον Μενέλαο.