Για να αλλάξουμε τον κόσμο
Ενεργώ ως πολίτης
Στόχοι: Αναγνώριση παραβιάσεων των δικαιωμάτων του ανθρώπου / του παιδιού. Συνειδητοποίηση της δύναμης των πολιτών κάθε ηλικίας να διεκδικούν δικαιώματα και να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες
Περιγραφή δραστηριότητας
Στη δραστηριότητα αυτή οι μαθητές/ήτριες θα γνωρίσουν διαμαρτυρίες και κινήματα που ξεκίνησαν από πρωτοβουλίες παιδιών και πήραν υπερτοπικό ή και παγκόσμιο χαρακτήρα. Θα προσεγγίσουν την έννοια του ακτιβισμού και τη σχέση του με διεκδικήσεις που αφορούν ανθρώπινα δικαιώματα.
Βήμα 1ο
Ο/η εκπαιδευτικός χωρίζει τα παιδιά σε πέντε ομάδες. Κάθε ομάδα μελετά μια από τις περιπτώσεις που ακολουθούν, βρίσκει στον χάρτη τη χώρα καταγωγής του παιδιού της περίπτωσης που έχει αναλάβει και ετοιμάζει παρουσίαση με όποιον τρόπο επιλέξει. Εναλλακτικά, δίνει ατομικά στα παιδιά να διαβάσουν ή παρουσιάζει ο/η ίδιος/α και τις πέντε περιπτώσεις.
Οι ιστορίες:
Μαλάλα Γιουσαφζάι (γεννήθηκε το 1997)
Η Μαλάλα ζούσε στο βορειοδυτικό Πακιστάν. Όταν κατέλαβαν την εξουσία οι Ταλιμπάν (πολιτικό-θρησκευτικό κίνημα που αρνιόταν κάθε δικαίωμα στη γυναίκα), απαγόρευσαν στα κορίτσια να πηγαίνουν στο σχολείο. Η Μαλάλα, στα 11 χρόνια της, άρχισε να γράφει σε μπλογκ για το δικαίωμα των κοριτσιών στη μόρφωση. Τα επόμενα χρόνια έδωσε συνεντεύξεις σε διάφορα μέσα, τόσο της χώρας της όσο και άλλων χωρών, στις οποίες υποστήριζε το δικαίωμα των κοριτσιών να πηγαίνουν στο σχολείο. Το 2012, στα δεκαπέντε της χρόνια, η Μαλάλα πυροβολήθηκε στο κεφάλι, ενώ ήταν μέσα στο σχολικό
λεωφορείο. Έδωσε μεγάλη μάχη να κρατηθεί στη ζωή και μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο στην Αγγλία.
Μετά τη θεραπεία της, συνέχισε να μάχεται για το δικαίωμα των κοριτσιών στη μόρφωση. Το 2013 της απονεμήθηκε το Βραβείο Ζαχάρωφ και το 2014 το Νόμπελ Ειρήνης για τον αγώνα της για το δικαίωμα των κοριτσιών στην εκπαίδευση. Είναι η νεότερη κάτοχος βραβείου Νόμπελ στον κόσμο, το έλαβε σε ηλικία 17 ετών.
● Υπολογίζεται ότι 130 εκατομμύρια κορίτσια στον κόσμο δεν πηγαίνουν σχολείο.
● «Με λένε Μαλάλα», είναι το αυτοβιογραφικό βιβλίο που έγραψε σε συνεργασία με την Κριστίνα Λαμ (Εκδόσεις Πατάκη, 2014)
https://www.youtube.com/watch?v=cjkWKMB9FcE
Πηγή: Μαλάλα. Το 11χρονο κορίτσι – σύμβολο, που πυροβόλησαν οι Ταλιμπάν στο κεφάλι γιατί επέμενε να πηγαίνει σχολείο. Το διεθνές κύμα συμπαράστασης και το Νόμπελ Ειρήνης. Μηχανή του Χρόνου. Στο https://www.mixanitouxronou.gr/malala-to-11chrono-koritsi-symvolo-poy-pyrovolisan-oi-talimpan-sto-kefali/
Ικμπάλ Μασίχ (1982-1995)
Ο Ικμπάλ από το Πακιστάν ήταν μόλις τεσσάρων ετών, όταν οι γονείς του τον έδωσαν σε έναν κατασκευαστή χαλιών, ως ενέχυρο, για να δανειστεί 600 ρουπίες (δώδεκα ευρώ). Για έξι χρόνια δούλευε 12-14 ώρες την ημέρα, φτιάχνοντας χαλιά, όπως και άλλα παιδιά, αλυσοδεμένος για να μην δραπετεύσει. Δούλευαν σχεδόν στο σκοτάδι, για να μην χαλάσει το χρώμα των χαλιών από το φως. Τους έδιναν ελάχιστη τροφή, για να παραμείνουν μικρόσωμα, διότι τα μικρά δάκτυλα είναι καλύτερα για τη δουλειά. Σε ηλικία 10 ετών το έσκασε και πήγε στην αστυνομία. Το αφεντικό του όμως δωροδόκησε τους
αστυνομικούς και έτσι ο Ικμπάλ υποχρεώθηκε να συνεχίσει να δουλεύει ως σκλάβος. Λίγους μήνες αργότερα κατάφερε να δραπετεύσει ξανά. Αυτή τη φορά κατέφυγε στο Απελευθερωτικό Μέτωπο του Πακιστάν για την Εκμετάλλευση της Παιδικής Εργασίας. Ο Ικμπάλ γύριζε το Πακιστάν κάνοντας εκστρατεία εναντίον της βιομηχανίας παραγωγής χαλιών. Κατάφερε να κλείσουν κάποιες βιοτεχνίες χαλιών, να προστατευτούν αρκετά παιδιά και να πάνε σχολείο. Γι’ αυτό δεχόταν πολλές απειλές για τη ζωή του, τις οποίες και αγνόησε. Ταξίδεψε και στο εξωτερικό ως πρέσβης όλων των παιδιών που εξαναγκάζονται σε εργασία και δεν είχαν φωνή για να εκφραστούν. Στις ΗΠΑ επισκέφθηκε σχολεία και
μίλησε στους μαθητές, ενώ, όταν ρωτήθηκε για ποιο λόγο να ξαναγυρίσει πίσω στην πατρίδα του όπου κινδύνευε, εκείνος απάντησε: «Πρέπει να τελειώσω αυτό που ξεκίνησα». Ο Ικμπάλ δολοφονήθηκε το 1995, σχεδόν 13 ετών, πιθανόν από τη λεγόμενη «μαφία των χαλιών. Τρεις μέρες μετά τη δολοφονία
του, εκατοντάδες παιδιά διαδήλωσαν στους δρόμους της Ινδίας σε ένδειξη διαμαρτυρίας.
● Σήμερα στο Πακιστάν εξακολουθούν να υπάρχουν περίπου 75.000σκλάβοι.
● Υπολογίζεται ότι περίπου 170 εκατομμύρια παιδιά δουλεύουν παγκοσμίως.
● Ο Φραντσέσκο Ντ' Αντάμο έγραψε το βιβλίο Ικμπάλ, ένα παιδί ενάντια στην παιδική εργασία
(εκδόσεις Πατάκη, 2005)
Πηγές: Ικμπάλ Μασίχ. Βικιπαίδεια. Στο
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CE%BA%CE%BC%CF%80%CE%AC%CE%BB_%CE%9C%CE%B1%CF%83%CE%AF%CF%87
Ο μικρός ήρωας Ικμπάλ Μασίχ https://www.youtube.com/watch?v=exdAP0tLZvU
Περισσότερα: Iqbal’s story. The World’s Children’s Prize. Στο
https://worldschildrensprize.org/iqbalstory
Γκρέτα Τούνμπεργκ (γεννήθηκε το 2003)
Η Γκρέτα Τούνμπεργκ από τη Σουηδία έχει ξεκινήσει ένα κίνημα νέων για την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, ενάντια στις καταστροφικές περιβαλλοντικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Η δημόσια δράση της ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2018: Διαμαρτυρόταν τακτικά για το κλίμα έξω από τη σουηδική Βουλή, στη Στοκχόλμη. Το γεγονός προσέλκυσε το ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης παγκοσμίως. Τον Δεκέμβριο του 2018 ήταν βασική ομιλήτρια στη Διάσκεψη Ηνωμένων
Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή και τον Ιανουάριο του 2019 στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, στην Ελβετία. Η Γκρέτα συνέχισε τις τακτικές διαμαρτυρίες έξω από το σουηδικό κοινοβούλιο κάθε Παρασκευή, μαζί με μια ομάδα νέων που διαρκώς μεγάλωνε. Σταδιακά οι διαμαρτυρίες εξελίχθηκαν σε μαζικές ειρηνικές διαδηλώσεις νέων, τόσο στη Σουηδία, όσο και στην Ευρώπη και όλο τον κόσμο (σε 170 χώρες). Μαθητές σχολείων από όλο τον κόσμο έλαβαν μέρος σε μαθητικές απεργίες ως διαμαρτυρία για την κλιματική αλλαγή. Είναι οι «Παρασκευές για το μέλλον», ένα παγκόσμιο μαθητικό κίνημα στο
οποίο συμμετέχουν νέοι και από την Ελλάδα. Αυτό που παντού τονίζει η Γκρέτα Τούνμπεργκ είναι ότι η κλιματική αλλαγή θα έχει δυσανάλογη επίδραση στους νέους των οποίων το μέλλον θα επηρεαστεί σημαντικά.
Περισσότερα: «Πώς τολμάτε!» - Η παθιασμένη ομιλία της Γκρέτα Τούνμπεργκ στη Σύνοδο του ΟΗΕ
για το Κλίμα (23.9.2019). Lifo. Στο https://www.lifo.gr/now/world/pos-tolmate-i-pathiasmeni-omilia-tis-gkreta-toynmpergk-sti-synodo-toy-oie-gia-klima
https://www.youtube.com/watch?v=4DDKSfw7CYI
Φελίξ Φινκμπέινερ (γεννήθηκε το 1997)
Τον Ιανουάριο του 2007, όταν ο Φελίξ από τη Γερμανία παρουσίασε μια εργασία στην τάξη για την υπερθέρμανση του πλανήτη, στην οποία πρότεινε στους συμμαθητές του να φυτέψουν ένα εκατομμύριο δέντρα σε κάθε χώρα του κόσμου. Μαζί με πολλούς συμμαθητές του, λίγο αργότερα, ο Φελίξ φύτεψε ένα δέντρο και ξεκίνησε το Plant-for-the-Planet (Φύτεψε για τον Πλανήτη). Μετά από τρία χρόνια, η πρωτοβουλία των μαθητών φύτεψε το εκατοστό δέντρο της. Σε ηλικία 10 ετών ο Φελίξ μίλησε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και σε ηλικία 13 ετών στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Σήμερα διοικεί έναν διεθνή οργανισμό με 70.000 μέλη σε 67 χώρες. Ένα από τα έργα του οργανισμού είναι
μαθήματα σε παιδιά μεταξύ 10 και 14 ετών για την υπερθέρμανση του πλανήτη και τη σημασία των δέντρων, αλλά και το πώς να οργανώνουν δράσεις για να συμβάλουν στην αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Ο οργανισμός συγκεντρώνει χρήματα και φυτεύει δέντρα σε πολλά μέρη του κόσμου. Τη πρωτοβουλία υιοθέτησε και προωθεί ο ΟΗΕ.
Περισσότερα στοιχεία και ο χάρτης των φυτεύσεων σε όλον τον κόσμο στον ιστότοπο της
πρωτοβουλίας https://www1.plant-for-the-planet.org/
Νάντα Αλ-Αχντάλ (γεννήθηκε το 2002)
Η Νάντα ζει στην Υεμένη. Στη χώρα αυτή συνηθίζεται να παντρεύουν τα κορίτσια σε μικρή ηλικία για οικονομικούς λόγους. Δυο φορές κατάφερε η Νάντα να αποφύγει τον γάμο που της ετοίμασαν οι δικοί της. Μόλις 9 χρονών, φυλακίστηκε δέκα μέρες επειδή αρνήθηκε να παντρευτεί. Το 2013 η Νάντα ηχογράφησε ένα βίντεο και το ανέβασε στο YouTube παρουσιάζοντας την ιστορία και την εμπειρία της.
Το βίντεο έγινε γρήγορα γνωστό, μεταφράστηκε σε 40 γλώσσες και τα διεθνή μέσα ενημέρωσης ασχολήθηκαν με την πρακτική του παιδικού γάμου στην Υεμένη. Η Νάντα με το βίντεό της και με σύμμαχο τη παγκόσμια κοινή γνώμη, κατάφερε να γίνει νόμος στην Υεμένη για να τιμωρείται όποιος εξαναγκάζει σε γάμο ανηλίκους κάτω των 18 ετών. Σήμερα συνεχίζει να αγωνίζεται για τα δικαιώματα των γυναικών στην πατρίδα της, για την ισότητα και προσπαθεί να αλλάξει τις πεποιθήσεις της κοινωνίας.
Πηγή: Al-Ahdal, Nada (12-8-2020). A Story from Yemen: A Young Girl's Fight Against Child Marriage.
Wilson Center, στο https://www.wilsoncenter.org/blog-post/story-yemen-young-girls-fight-against-child-marriage
Βήμα 2ο
Ο/η εκπαιδευτικός θέτει το ερώτημα: Τι μας αφηγούνται για τα ανθρώπινα δικαιώματα αυτές οι 5 δράσεις;
Για ποια δικαιώματα αγωνίζονταν και αγωνίζονται οι νέοι των παραπάνω περιπτώσεων;
Πρόκειται για ένα δικαίωμα σε κάθε περίπτωση ή για συνδυασμό δικαιωμάτων;
Με τη βοήθεια της α] «Μαθητικήςέκδοσης της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού», Living democracy, διαθέσιμη στο
https://www.living-democracy.gr/textbooks/volume-5/part-3/documents-and-teaching-material-1/, και
β] της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Διεθνής Αμνηστία, διαθέσιμη στο
https://www.amnesty.gr/universal-declaration-of-human-rights, καταγράφουν τις σκέψεις τους και τις παρουσιάζουν. Αν τα παιδιά αναφέρονται στο κεντρικό δικαίωμα που θίγεται σε κάθε περίπτωση, ο /η εκπαιδευτικός τα βοηθά να σκεφτούν και άλλα δικαιώματα που συνδέονται με όσα κατέγραψαν, πχ τα δικαιώματα στην ελεύθερη έκφραση και στην ελευθερία γνώμης.
Σε χαρτί του μέτρου γράφουν το όνομα του παιδιού αγωνιστή σε απόσταση το ένα από το άλλο. Γύρω Από το κάθε όνομα γράφουν τα δικαιώματα για τα οποία καθένα τους αγωνίστηκε και αγωνίζεται.
Επίσης μπορεί να αναφερθεί στα παιδιά που έδρασαν στην Αντίσταση κατά τη διάρκεια της Κατοχής.
Βλ. σχετικά το Διδακτικό Σενάριο της Ιωάννας Δεκατρή «Τα παιδιά στην Κατοχή και την Αντίσταση». Η
στην ιστοσελίδα Η Αθήνα ελεύθερη, Εκπαιδευτικό Υλικό, στο http://freeathens44.org/wp-
https://www.demopaideia.gr/educational_items/paidia-katoxi-antistasi/
Βήμα 3ο
Αναζητούν Διεθνείς Οργανισμούς, οργανώσεις, φορείς της κοινωνίας των πολιτών που μάχονται για την προάσπιση και εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με έμφαση σε αυτά που εντόπισαν από τις 5 ιστορίες, και γνωρίζουν τις δραστηριότητές τους.
Προτείνεται να έρθουν τα παιδιά σε άμεση επαφή με οργανώσεις και φορείς που δρουν για τα ανθρώπινα δικαιώματα/ δικαιώματα του παιδιού στην Ελλάδα. Αν οι φορείς έχουν εκπαιδευτικά προγράμματα, καλό είναι να συμμετάσχουν σε αυτά, επίσης να πάρουν μέρος σε τυχόν καμπάνιες του φορέα. Να καλέσουν εκπρόσωπο από κάποιο φορέα, να καταγράψουν ερωτήματα και να συζητήσουν μαζί του. Καλό είναι να θέσουν ερωτήματα για αντίστοιχα προβλήματα στην Ελλάδα.
Βήμα 4ο
Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες και, σε χαρτόνια δημιουργούν αφίσες αντλώντας έμπνευση από ταλόγια των νεαρών ακτιβιστών.
● Ικμπάλ: «Τα παιδιά πρέπει να έχουν μολύβια στα χέρια· όχι εργαλεία.»
● Μαλάλα: «Ένα παιδί, ένας δάσκαλος κι ένα βιβλίο μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο.»
● Γκρέτα Τούνμπεργκ: «Είμαστε θυμωμένοι, είμαστε απογοητευμένοι και υπάρχει λόγος». «...Λέμε στους πολιτικούς ότι πρέπει να προστατέψουν το μέλλον και τις επόμενες γενιές».
● Φελίξ Φινκμπέινερ: [Το φύτεμα 1.000.000.000.000 δέντρων] «για πολλά από μας τα παιδιά είναι ζήτημα επιβίωσης. [...] Δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε τους ενήλικες ότι θα σώσουν το μέλλον μας.Πρέπει να πάρουμε το μέλλον μας στα χέρια μας.»
● Νάντα Αλ-Αχντάλ: «Θα συνεχίσω να υψώνω τη φωνή μου γι’ αυτόν τον σκοπό έως ότου ο λαόςμου [...] να πιστέψει στις ικανότητες και την ισότητα κάθε γυναίκας τόσο στα δικαιώματα όσο και στακαθήκοντα, χωρίς διάκριση...»
Βήμα 5ο
Ακτιβισμός, τι είναι;
Αναζητούν τα κοινά στοιχεία στις 5 δράσεις. Ο/η εκπαιδευτικός βοηθά τα παιδιά να τα εντοπίσουν:καταπάτηση δικαιωμάτων, αδυναμία ή αδιαφορία των αρχών για τη θεραπεία του κάθε προβλήματος,πρωτοβουλία, δράση, επιμονή, δημοσιότητα.
Ενδεικτικές ερωτήσεις
● Γιατί τα παιδιά αυτά πήραν πρωτοβουλία;
● Πώς αισθάνονταν;
● Τι ήθελαν/ θέλουν να διορθώσουν;
● Σκέφτονταν τα παιδιά αυτά τον εαυτό τους μόνο;
● Πώς θα έπρεπε να είναι η πραγματικότητα; Ποιος θα έπρεπε να δώσει λύση στο πρόβλημα που
απασχολεί/ απασχόλησε το καθένα από τα παιδιά;
● Σε κάθε περίπτωση, είναι μια σύντομη σε διάρκεια δράση;
● Πώς κατάφεραν να κάνουν γνωστό το πρόβλημα για τη λύση του οποίου αγωνίζονται;
Είναι κάτι σημαντικό για τον αγώνα τους;
Αφού καταλήξουν, μέσα από τις απαντήσεις και τη συζήτηση, στα βασικά κοινά χαρακτηριστικά των περιπτώσεων που μελέτησαν, ο/η εκπαιδευτικός τους αναφέρει τον όρο «ακτιβισμός» και συνθέτει μαζί τους έναν ορισμό του.
Βήμα 6ο
Συζητούν αν έχουν πάρει μέρος σε κάποια δράση ακτιβισμού και ποια ήταν.
Επίσης αν γνωρίζουν παρόμοιες δράσεις – πρωτοβουλίες πολιτών. Ο/η εκπαιδευτικός βοηθά τη συζήτηση με κάποια παραδείγματα. Ενδεικτικά, δράσεις κατοίκων για αναδιαμόρφωση πάρκου, κοινωνική κουζίνα, πρωτοβουλία των γονέων για βελτίωση της αυλής του σχολείου κ.α.
Ίδρυμα Λαμπράκη, Ενεργώ ως Πολίτης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου