Τα παραμύθια Νεοελληνική Λογοτεχνία

Τα παραμύθια

Τα παραμύθια σήμερα θεωρούνται απλώς ως ιστορίες (διδακτικές ή ψυχαγωγικές) για μικρά παιδιά. Τα πράγματα όμως δεν ήταν πάντα έτσι.

Τα παραμύθια: 
  1) απευθύνονταν σε όλους (σε μικρούς και μεγάλους) και είχαν βαθύτατο συμβολισμό. Εμπεριείχαν  τη λαϊκή σοφία αιώνων .

 2) είναι προφορικές διηγήσεις που μεταδίδονταν από γενιά σε γενιά – δεν είναι προϊόντα ενός ατόμου, αλλά συλλογικές λαϊκές συνθέσεις που παραλλάσσονταν (και διαρκώς βελτιώνονταν και εμπλουτίζονταν) από στόμα σε στόμα .

3) ψυχαγώγησαν τους ανθρώπους σε ώρες δουλειάς, ταξιδιού, οικογενειακής ζωής.

4) Διεύρυναν τις γνώσεις και τη φαντασία των ανθρώπων.

 5) Έγιναν ο πρόδρομος της λογοτεχνίας.

Είδη :
  • διδακτικά (έχουν διδακτικό περιεχόμενο)

 • μαγικά (έχουν κάποια μαγικά-υπερφυσικά στοιχεία: πχ τα ζώα μιλούν, μαγικά αντικείμενα (σκούφος, δαχτυλίδι κλπ)

• θρησκευτικά

Ήρωες :  Στα παραμύθια οι ήρωες συνήθως είναι ή καλοί ή κακοί. Παρατηρούμε συχνά τους ακόλουθους ρόλους ηρώων:

• Ήρωας (υπάρχει πάντα ένας ήρωας ή ηρωίδα, το κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας, που κατά κανόνα είναι καλός/ή)

• Βοηθός/οί του ήρωα (ο ήρωας συνήθως συναντά κάποιο/α πρόσωπο/α που τον βοηθούν ιδιαίτερα όταν αντιμετωπίζει κάποιες δυσκολίες και κάποιες καταστάσεις στις οποίες δεν μπορεί να βρει λύση μόνος του – πχ η καλή νεράιδα στην Σταχτοπούτα κλπ)

• Αντίπαλος/οι του ήρωα (πολλές φορές υπάρχει κάποιο πρόσωπο/α που φέρνει συνέχεια εμπόδια στον ήρωα πχ ο κακός δράκος στον Κοντορεβυθούλη, η μάγισσα στο Χάνσελ και Γκρέτελ, ο κακός λύκος στην Κοκκινοσκουφίτσα, κλπ)

Δομή παραμυθιού : στοιχεία-στάδια στην εξέλιξη της διήγησης:

• Σκοπός – αναζήτηση- πρόβλημα (στα παραμύθια υπάρχει πάντα κάποιος σκοπός, στόχος ή κάποιο πράγμα, κάποιο πρόβλημα, ή κάποια κατάσταση, δηλαδή κάποιο αντικείμενο αναζήτησης πχ να γίνει καλά, να βρει την ευτυχία, να βρει το αθάνατο νερό, να βρει και να σώσει την βασιλοπούλα από κάποια συμφορά, κλπ)

• Δοκιμασίες (ο ήρωας συχνά αντιμετωπίζει κάποιες δοκιμασίες, προκειμένου να πετύχει το σκοπό του, όπου ο βοηθός του συμπαραστέκεται και ο αντίπαλος τον εμποδίζει – πολλές φορές είναι 3 (παραμύθι βιβλίου) ή 12 (άθλοι του Ηρακλή) που είναι πολλαπλάσιο του 3 : αυτό είναι χαρακτηριστικό και των δημοτικών τραγουδιών και του έπους)

• Λύση (κατά κανόνα έχουμε καλό και ευτυχισμένο τέλος, ο ήρωας βρίσκει αυτό που αναζητά ή πετυχαίνει τον σκοπό του)

Ως είδος το παραμύθι ακολουθεί τρεις γενικές αρχές, προκειμένου να αναφερθεί στον χρόνο, στον τόπο και στα πρόσωπα, που αφορούν το περιεχόμενό του. Η υπόθεσή του δε δεσμεύεται από τόπο και χρόνο και τα πρόσωπά του είναι φανταστικά.  Συγκεκριμένα:

·         Στο παραμύθι ο χρόνος είναι αόριστος.

·         Επίσης αόριστος είναι και ο τόπος της δράσης.

·         Στα παραμύθια παρατηρούνται επαναλήψεις μοτίβων ,όπως το μοτίβο: πρόβλημα – λύση και το μοτίβο: περιπέτειες – ικανοποίηση.

Στα παραμύθια συνήθως διακρίνουμε διάφορα στάδια-μοτίβα από τα οποία περνά ο ήρωας:

α) Στην αρχή παρουσιάζεται ένα πρόβλημα.

β) Στη συνέχεια κάποιοι προσπαθούν να το λύσουν, χωρίς όμως να τα καταφέρνουν.

γ) Μετά εμφανίζεται ένα άλλο πρόσωπο που δίνει κάποια συμβουλή.

δ) Στο τέλος ο ήρωας του παραμυθιού περνάει κάποιες δοκιμασίες, και καταφέρνει να λύσει το πρόβλημα.
http://2stav-glossa.blogspot.com/