Το κατηγορούμενο Νεοελληνική Γλώσσα (θεωρία-ασκήσεις)

Συνδετικό ρήμα   -Κατηγορούμενο

Συνδετικά ρήματα είναι τα ρήματα που συνδέουν το υποκείμενο του ρήματος με ένα κατηγορούμενο .Το κατηγορούμενο δηλώνει ότι το υποκείμενο έχει μια ιδιότητα ή ένα χαρακτηριστικό ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.

Συνηθισμένα συνδετικά ρήματα: είμαι, γίνομαι, φαίνομαι, μοιάζω, παραμένω, θεωρούμαι, εμφανίζομαι, παρουσιάζομαι, αποδεικνύομαι, εκλέγομαι, διορίζομαι, πάω για, μιλάω ως, αποτελώ, ονομάζομαι, λέγομαι, αναγνωρίζομαι, ανακηρύσσομαι, χειροτονούμαι, κληρώνομαι, ζω, μένω, γεννιέμαι, πεθαίνω, υπηρετώ, λογαριάζομαι, κ.λπ. 

 Το  κατηγορούμενο  μπορεί να είναι ένα επίθετο , ένα ουσιαστικό , μια μετοχή  ή μια δευτερεύουσα πρόταση ​

Υπάρχουν δύο είδη: το κατηγορούμενο του υποκειμένου 

και το κατηγορούμενο του αντικειμένου ​(όπου το κατηγορούμενο δηλώνει ότι το αντικείμενο έχει μια ιδιότητα).

1)Το κατηγορούμενο του υποκειμένου μπαίνει στην ίδια πτώση με το υποκείμενο, δηλαδή σε ονομαστική, π.χ. Ο Σωκράτης ήταν σοφός.  (εκτός αν πρόκειται για ουσιαστικό σε πτώση γενική, οπότε είναι γενική κατηγορηματική, π.χ. «Το αυτοκίνητο είναι της μητέρας  μου»). 

2)Το κατηγορούμενο του αντικειμένου είναι στην ίδια πτώση με το αντικείμενο. Δηλαδή το ρήμα συντάσσεται με δύο αιτιατικές, η μία είναι αντικείμενο και άλλη κατηγορούμενο του αντικειμένου .

Για να ελέγξουμε αν μια αιτιατική είναι αντικείμενο και η άλλη κατηγορούμενο , μετατρέπουμε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική οπότε το αντικείμενο γίνεται υποκείμενο, ενώ η άλλη αιτιατική κατηγορούμενο. π.χ. Ενεργητική:  Οι μαθητές ψήφισαν πρόεδρο τη Μαρία .
 Παθητική:  Η Μαρία ψηφίστηκε πρόεδρος από τους μαθητές.
άρα:τ η Μαρία  -αντικείμενο   και πρόεδρο : κατηγορούμενο.

Ρήματα που συντάσσονται με κατηγορούμενο του αντικειμένου είναι: ανακηρύσσω, αποκαλώ, διορίζω, εκλέγω, θεωρώ, κρίνω, ονομάζω, χειροτονώ κ.λπ.. 

Ασκήσεις:
Κάνε σύνταξη στις παρακάτω προτάσεις:

·         Τα παιδιά έκαναν το σπίτι ανάστατο με τις ζαβολιές τους.

·         Ο Ν Καζαντζάκης θεωρείται μεγάλος συγγραφέας.

·         Ο φίλος σου φαίνεται πολύ σκεπτικός και απογοητευμένος.

·         Σε θεωρώ πολύ αξιόλογο άνθρωπο.

·         Οι μαθητές εξέλεξαν πρόεδρο την Μαρία.

·         Το δωμάτιο του ξενοδοχείου ήταν αρκετά μικρό για 4 άτομα.

·         Θεωρώ όλες αυτές τις απόψεις εντελώς λανθασμένες.

·         Ο αδελφός μου διορίστηκε πρόσφατα ως καθηγητής.

·         Άφησα την εργασία μου μισοτελειωμένη ,γιατί με διέκοψε ένα έκτακτο γεγονός.

Οι ασκήσεις από:

users.sch.gr › panosloupasis