Η ομιλία ως κειμενικό είδος

 Η ομιλία ως κειμενικό είδος

ΟΜΙΛΙΑ: 

Είναι προσχεδιασμένος προφορικός λόγος. Πρόκειται για προφορικό λόγο που εκφωνείται με αφορμή συγκεκριμένη περίσταση και με αντικείμενο ευρείας θεματολογίας (πολιτικό, κοινωνικό, πολιτιστικό, επιστημονικό, θρησκευτικό κλπ).

ΔΟΜΗ:	1.  Προσφώνηση:  Πρόκειται για τον εισαγωγικό χαιρετισμό που απευθύνει ένας ομιλητής στο ακροατήριό του. Η προσφώνηση επιβάλλεται να είναι κλιμακωτή, δηλαδή ο πομπός απευθύνεται στο ακροατήριό του ξεκινώντας από τους πιο υψηλά ιστάμενους και προχωρώντας προς τους απλούς δέκτες. 2. Πρόλογος: Ο ομιλητής παρουσιάζει επιγραμματικά το θέμα, τη σκοπιά από την οποία θα το αντιμετωπίσει και ταυτόχρονα επιδιώκει να κερδίσει το ενδιαφέρον του ακροατηρίου. 3. Κύριο μέρος: Ο ομιλητής έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει ανάλογα με το θέμα: - Πληροφορίες σχετικές με την ιστορική διαδρομή του θέματος ή αναδρομή στο παρελθόν. –  Αποδεικτικό υλικό υπέρ της υποστηριζόμενης θέσης. Παρατίθενται επιχειρήματα με παρουσίαση στοιχείων, δεδομένων,  μαρτυριών, απόψεων ειδικών. – Ανασκευή: Εκ του αντιθέτου απόδειξη. Παρουσιάζεται η άλλη άποψη και αντικρούεται, γεγονός που ισχυροποιεί τη θέση του ομιλητή. Προβάλλονται οι κίνδυνοι που τυχόν θα προκύψουν από την επικράτηση του αντιθέτου.  4. Επίλογος: Σύντομη ανακεφαλαίωση, ευχή, προτροπή, επιβεβαίωση των επιχειρημάτων που χρησιμοποιήθηκαν για την υποστήριξη της θέσης. 5. Επιφώνηση: Τυποποιημένη φράση  με την οποία ο πομπός εκφράζει τις ευχαριστίες προς τις/τους δέκτες.
ΧΑΡΑΚΤΗ- ΡΙΣΤΙΚΑ	– Ο πομπός επιβάλλεται να χρησιμοποιεί ύφος που να ταιριάζει στην επικοινωνιακή περίσταση (επίσημο, οικείο, λογοτεχνικό, επιστημονικό κλπ.) - Χρησιμοποιείται το δεύτερο πρόσωπο πληθυντικού και, όταν θεωρείται σκόπιμο, χρησιμοποιείται και το πρώτο πληθυντικού για ποικιλία ύφους.
ΥΦΟΣ	ΟΙΚΕΙΟ/ΦΙΛΙΚΟ ΥΦΟΣ:  Σκέψου… Αναλογίσου…  Ας θυμηθείς όλα αυτά…Είναι αδιανόητο να…  Δε θα μπορούσα να παραλείψω…  Χωρίς να είμαι υπερβολικός… Ασφαλώς μπορούσα … Ενισχύοντας την άποψή μου… ΕΠΙΣΗΜΟ/ΤΥΠΙΚΟ ΥΦΟΣ:  Ευθύνη και χρέος όλων μας… Ας επιστρατεύσουμε τα δικά μας…  Ο προβληματισμός σας είναι η αφετηρία της δικής μας παραγωγικής δυναμικής…  Αναφέρομαι στους προβληματισμούς που όλοι μας έχουμε… Εσείς οι πολιτικοί ηγέτες έχετε αναλάβει…   Υποδείγματα επιφωνήσεων σε προσχεδιασμένο προφορικό λόγο ΟΙΚΕΙΟ/ΦΙΛΙΚΟ ΥΦΟΣ: Ευχαριστώ.  Ευχαριστώ πολύ. Σας ευχαριστώ.  Σας ευχαριστώ πολύ.  Σας ευχαριστώ και σας εύχομαι ό,τι καλύτερο.  Σας χαιρετώ. ΗΜΙΕΠΙΣΗΜΟ ΥΦΟΣ………….  Σας ευχαριστώ για την αμέριστη προσοχή σας.  Σας ευχαριστώ για το θερμό ενδιαφέρον σας.  Σας ευχαριστώ θερμά.  Σας ευχαριστώ εκ βάθους καρδίας. ΕΠΙΣΗΜΟ/ΤΥΠΙΚΟ ΥΦΟΣ………..  Σας ευχαριστώ για την προσοχή που επιδείξατε.  Σας ευχαριστώ για το ενδιαφέρον που επιδείξατε.  Σας ευχαριστώ προκαταβολικά για την ανταπόκρισή σας……………………
ΕΙΔΗ	Είδη ομιλίας είναι και τα ακόλουθα:  ΕΙΣΗΓΗΣΗ: Πρόκειται για ομιλία που εκφωνείται σε συλλογικό όργανο, η οποία περιλαμβάνει είτε προτάσεις πάνω σε συγκεκριμένο θέμα είτε ανακοινώσεις σχετικά με συγκεκριμένο ζήτημα.  ΔΙΑΛΕΞΗ: Πρόκειται για λόγο που εκφωνείται ενώπιον εξειδικευμένου ακροατηρίου […] με σκοπό την πραγμάτευση ενός εξειδικευμένου (συνήθως επιστημονικού) θέματος.

 

Παραδείγματα:

Προσφώνηση-Πρόλογος

 Ομιλία της Μελίνας Μερκούρη στο Λονδίνο στην Oxford Union το 1986.

Κύριε Πρόεδρε, Αξιότιμα Μέλη, Κυρίες και Κύριοι,

     Καταρχήν επιτρέψτε μου να ευχαριστήσω την Oxford Union που έφερε το θέμα αυτό για συζήτηση και ευχαριστώ που με προσκαλέσατε. Νομίζω ότι θα ήταν καλό αυτό το βράδυ ν’ ακουστεί μια ελληνική φωνή. Μια φωνή έστω με τη φτωχή μου προφορά. Την ακούω και μορφάζω. Θυμάμαι εκείνο που είπε κάποτε ο Brendan Behan για κάποιο εκφωνητή. «Μιλάει σαν να ’χει τα Ελγίνεια Μάρμαρα στο στόμα του».

 

Εισήγηση του Παντελή Ειρηνάκη, Δημάρχου Αγ. Δημητρίου Αττικής, μέλους της Επιτροπής Περιβάλλοντος ΚΕΔΚΕ, Αθήνα 2001

 Κυρίες και κύριοι,

         Ο χρόνος είναι τύραννος. Στα πλαίσια του χρόνου που μου δίνεται θα πρέπει να αναπτύξω ένα θέμα τόσο λεπτό και πολύπλοκο, αφού αγγίζει όλες τις πτυχές της κοινωνίας μας, όπως αυτό του Εθελοντισμού σε σχέση με την κοινωνία των πολιτών, και να το συνδέσω όπως είναι φυσικό με το χώρο από τον οποίο προέρχομαι, δηλαδή την Τοπική Αυτοδιοίκηση, όπου το αίσθημα της κοινωνικής αλληλεγγύης είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένο […]

Κύριο θέμα:

Εισήγηση της Έφηβου Βουλευτή Παρασκευής Τριανταφυλλοπούλου στη Δ΄ Σύνοδο της Βουλής των Εφήβων στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων.

 

 […] Κύριοι συνάδελφοι, δεν νομίζετε ότι μαζεύτηκαν πολλά παράπονα για ένα "όραμα ζωής"; Μήπως θα πρέπει να αρχίσει ο διάλογος; 'Όλοι συμφωνούμε στο ότι η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση θα πρέπει να είναι ολοκληρωμένη και να αρχίζει από το δημοτικό. Θα πρέπει να υπάρχει αποσύνδεση του Λυκείου και των ΑΕΙ. Οι μαθητές θα πρέπει να ψηφίζουν για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και οι Υπουργοί Παιδείας να έχουν υπηρετήσει στο χώρο της εκπαίδευσης. Η Εκκλησία από την άλλη πλευρά, περνά και αυτή κρίση. Η εκκλησιαστική περιουσία μένει ανεκμετάλλευτη, ο ρόλος του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου σχολιάζεται από άλλους ως θετικός και από άλλους ως αρνητικός, ενώ στα σχολεία, το βιβλίο των Θρησκευτικών περιέχει αντιφάσεις. 'Έτσι, εκτός από εκσυγχρονισμό στην παιδεία θα πρέπει να υπάρξει και εκσυγχρονισμός στην Εκκλησία, που θα αρχίσει με την ανανέωση του βιβλίου των Θρησκευτικών. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται υποβάθμιση του πνευματικού μας πολιτισμού και τονίζεται η απουσία της πνευματικής ηγεσίας. Ευτυχώς, όμως, έχουν μείνει λίγοι ακόμη, όπως ο κ. Σαμαράκης, ο οποίος στη χθεσινή μας συγκέντρωση μας συμβούλεψε, για ακόμη μία φορά, να αντισταθούμε σ' αυτούς που θέλουν να δολοφονήσουν τα όνειρά μας. Εγώ σας απαντώ: "Αντιστεκόμαστε, κύριε Σαμαράκη, αντιστεκόμαστε.

Επίλογος:

Παραδείγματα:

 Ομιλία της Έφηβου Βουλευτή Εύης Γιαννουσάκη στη ΣΤ΄ Σύνοδο της Βουλής των Εφήβων στην Eπιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων. […]

Αγαπητέ κύριε Πρόεδρε, η λανθασμένη χρήση της από τα Μ.Μ.Ε. σε συνδυασμό με την εισροή των νεολογισμών και της γλώσσας του ΙΝΤΕΡΝΕΤ, αλλά και το προβληματικό υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα, έχουν σαν άμεση συνέπεια την αλλοτρίωση της γλώσσας μας, κάτι που δε βοηθάει και στην αντιμετώπιση του αναλφαβητισμού. Θα ήθελα να αναφερθώ στην παγκοσμιοποίηση και στην επίδραση που θα έχει στην αλλοτρίωση της πολιτιστικής μας παράδοσης και κληρονομιάς. Ενώ σήμερα ζητούμε την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα, γνωρίζοντας τουλάχιστον πού βρίσκονται, με την παγκοσμιοποίηση θα είναι μάταιο να σκεφθούμε την αναζήτηση των βασικών πολιτισμικών μας στοιχείων.

 Ευχαριστώ πολύ.

  Ομιλία της Έφηβου Βουλευτή Μαρίας Πανέττα στη Ζ΄ Σύνοδο της Βουλής των Εφήβων στην Eπιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων. […]

Οι οικονομικές επιπτώσεις είναι επίσης σημαντικές, τη στιγμή που εξαναγκάζεται ένας γονέας να ξοδέψει ένα υπέρογκο χρηματικό ποσό για την εξασφάλιση ειδικών προγραμμάτων, που δεν είναι τα καλύτερα εδώ στην Ελλάδα. Πότε η Πολιτεία έχει υλοποιήσει όσα έχει εξαγγείλει; Πότε οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας μας θα αναδείξουν ως πολιτικό αίτημα την ανάπτυξη ίσων δικαιωμάτων και ευκαιριών για τα άτομα αυτά; Πότε θα πάψει να νιώθει κανείς αβοήθητος και εγκαταλελειμμένος από την Πολιτεία; Πότε ο καθένας μας θα αισθανθεί ότι πρέπει να προσφέρει λίγες ώρες από το χρόνο του στα άτομα αυτά; Κλείνοντας την ομιλία μου, θα ήθελα να με συγχωρέσετε, αν όλα όσα σας ανέφερα δεν αποτελούν αισιόδοξο μήνυμα για τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Πιστέψτε με, όμως, όσα είπα είναι πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που βιώνω κάθε μέρα εδώ και 16 χρόνια. Μην ξεχάσετε λοιπόν να προσφέρετε και σεις ένα μικρό λιθαράκι υλικής και ηθικής προσφοράς στα άτομα αυτά. Μην ξεχάσετε να κατανοήσετε την αποδοχή της ιδιαιτερότητας, γιατί μόνο τότε θα είστε οι Βουλευτές της κοινωνικής αλληλεγγύης και της κοινωνικής συνοχής

. Ευχαριστώ.

Πηγή:

https://archeia.moec.gov.cy/sm/316/omilia_methodologia2.pdf