Ιστορία Γ Γυμνασίου ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : Η εποχή του Διαφωτισμού (Σχεδιάγραμμα)

ΙΣΤΟΡΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ:

https://filologosab.blogspot.com/search/label/%CE%99%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1%20%CE%93%20%CE%93%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BF%CF%85

ΕΝΟΤΗΤΑ 1 :  εποχή του Διαφωτισμού (Σχεδιάγραμμα)

Φύλλο εργασίας στο:

https://filologosab.blogspot.com/2018/09/blog-post.html

Κατά τον 17ο και 18ο αιώνα στην Ευρώπη συμβαίνουν σημαντικές αλλαγές :

Α) Θεαματική αύξηση του πληθυσμού

Β)   Μεταβολές στην αγροτική οικονομία  που οδήγησε στην ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ, δηλαδή :
•    δημιουργία μεγάλων  αγροκτημάτων
•    εφαρμογή νέων  μεθόδων  καλλιέργειας
•    επέκταση χρήσης μηχανημάτων

Β)    ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΜΠΟΡΙΟΥ (τόσο ανάμεσα στην Ευρώπη, την Αφρική και την Αμερική : «τριγωνικό εμπόριο», όσο και μέσα στην Ευρώπη)

Γ)    ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ, δηλαδή δημιουργία εργοστασίων στις πόλεις,  που κάνουν την εμφάνισή τους αρχικά στη Μ. Βρετανία γύρω στα 1750-1780: Αιτίες :  
    - απόκτηση πολλών χρημάτων από τους Ευρωπαίους επιχειρηματίες μέσω του εμπορίου, που στη συνέχεια τα επενδύουν σε εργοστάσια.
 -   πολλοί αγρότες έχασαν τη δουλειά τους (που τώρα την έκαναν τα μηχανήματα) και πήγαν στις πόλεις για να βρουν νέες δουλειές.

-μεταβολές στη διαδικασία παραγωγής μεταποιημένων προϊόντων –χρήση μηχανής

Γ)    ΜΕΓΑΛΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ : 

•    η αστική τάξη (βιομήχανοι, τραπεζίτες, μεγαλέμποροι)ενισχύει τη θέση της.
•    Οι αριστοκράτες αμύνονται για να διαφυλάξουν τα προνόμιά τους
•    Οι αγρότες  και τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα των πόλεων ζουν σε άθλιες συνθήκες.

Δ)    ΠΡΟΟΔΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ  : οι επιστήμονες στηρίζονται στη λογική και προσπαθούν να ανακαλύψουν φυσικούς νόμους που έχουν εφαρμογή και στην κοινωνία π.χ. :
•    Ο Φράνσις Μπέικον ή Βάκων : « Κάθε επιστημονική θέση  πρέπει να επιβεβαιώνεται από πείραμα»
•    Ο Ρενέ Ντεκάρτ ή Καρτέσιος : «η συστηματική αμφιβολία είναι ο μόνος δρόμος για την αληθινή γνώση»
•    Ο Τζων Λοκ : Οι άνθρωποι έχουν απαραβίαστα  φυσικά δικαιώματα (ζωή, ελευθερία, περιουσία)
•    Ο Ισαάκ Νιούτον ή Νεύτωνας : Αφού διατύπωσε το νόμο της παγκόσμιας έλξης είπε ότι « Το σύμπαν λειτουργεί με φυσικούς νόμους». 

Το κίνημα του Διαφωτισμού :

 Διαφωτισμό ονομάζουμε το κίνημα που πρωτοεμφανίστηκε στην Αγγλία στο τέλος του 17ου αιώνα, κορυφώθηκε στη Γαλλία τον 18ο αιώνα και εξαπλώθηκε μέσα και έξω από την Ευρώπη. Οι κοινές απόψεις των Διαφωτιστών:
α) απόρριψη κάθε αυθεντίας   
   β) κριτική  κάθε υφιστάμενης  γνώσης 
  γ) η αποδοχή της λογικής ως του μόνου ασφαλούς τρόπου ερμηνείας του κόσμου
δ) ο άνθρωπος μπορεί να προοδεύει διαρκώς
Οι κορυφαίοι διαφωτιστές ή φιλόσοφοι:    Ο Ρουσό, ο Βολτέρος, ο Ντιντερό, ο Μοντεσκιέ, ο Ντ’Αλαμπέρ και άλλοι.

Διαφωτισμός- πολιτική:  Ο Διαφωτισμός ήταν κίνημα βαθύτατα πολιτικό, καθώς τον χρησιμοποίησε η ανερχόμενη αστική τάξη για να διεκδικήσει συμμετοχή στην εξουσία.

Διαφωτισμός - φυσικά δικαιώματα:  Τα φυσικά δικαιώματα προβλήθηκαν . Για τους Διαφωτιστές όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα ζωής, ιδιοκτησίας , ισότητας απέναντι στο νόμο, ελευθερίας σκέψης και έκφρασης. Κανείς δε μπορεί να τους τα αφαιρέσει.

Η θεωρία του «κοινωνικού συμβολαίου» που διατύπωσε ο Λοκ:  Τα άτομα δέχτηκαν να παραχωρήσουν ορισμένες από τις ελευθερίες τους προκειμένου να συμβιώσουν. Έτσι έγινε μια συμφωνία, ένα κοινωνικό συμβόλαιο μεταξύ των πολιτών και του κράτους. Αν το κράτος παραβεί τους όρους του συμβολαίου και γίνει τυραννικό, τότε οι άνθρωποι μπορούν να αντισταθούν, δηλαδή να επαναστατήσουν.

Οι πολιτικές απόψεις του Ρουσό:  Ο Ρουσό υποστήριζε πως η πολιτική εξουσία πρέπει να βρίσκεται στα χέρια του λαού . Επίσης μίλησε για τη γενική βούληση. Η γενική βούληση εκφράζεται με τη συμμετοχή του λαού στην εξουσία.

Η διάκριση των εξουσιών που εξέφρασε ο Μοντεσκιέ: Ο Μοντεσκιέ είπε πως η εξουσία δεν πρέπει να ασκείται από έναν άνθρωπο. Η εκτελεστική (η εφαρμογή των νόμων) πρέπει να ασκείται από την κυβέρνηση, η νομοθετική εξουσία (η δημιουργία νόμων) πρέπει να ασκείται από τη βουλή και η δικαστική εξουσία (ο έλεγχος για την τήρηση των νόμων) από τα δικαστήρια. Έτσι δε θα συγκεντρώνεται η εξουσία στα χέρια ενός ανθρώπου που θα μπορεί να την καταχραστεί.

Εφαρμογή πολιτικών απόψεων του Διαφωτισμού: Ορισμένοι μονάρχες εφάρμοσαν κάποιες από τις ιδέες του Διαφωτισμού προκειμένου να ισχυροποιηθούν στην εξουσία. Το πολίτευμα στις χώρες αυτές δεν ονομαζόταν πια απόλυτη μοναρχία, αλλά φωτισμένη δεσποτεία. Κάποιοι από τους μονάρχες που την εφάρμοσαν ήταν ο Φρειδερίκος Β’ της Πρωσίας, η Μαρία Θηρεσία της Αυστρίας και ο γιός της Ιωσήφ, καθώς και η Αικατερίνη η Β’ της Ρωσίας. 

Διαφωτισμός – θρησκεία: Οι περισσότεροι Διαφωτιστές ήταν ντεϊστές και κάποιοι άλλοι άθεοι. Έκαναν αυστηρή κριτική στην καθολική εκκλησία και ζητούσαν ανεξιθρησκία.

Διαφωτισμός  -εκπαίδευση:Η εκπαίδευση για τους Διαφωτιστές ήταν ένα μέσο για την πρόοδο του ανθρώπου. Ο Ρουσό στο έργο του «Αιμίλιος» υποστήριξε ότι ο δάσκαλος δεν πρέπει να λειτουργεί ως αυθεντία, αλλά πρέπει να θέτει ερωτήματα στον μαθητή προκειμένου αυτός να ανακαλύψει την απάντηση.

                                                                        Βολταίρος

Διαφωτισμός –οικονομία:Μερικοί Γάλλοι οικονομολόγοι υποστήριξαν πως η οικονομία πρέπει να λειτουργεί ελεύθερα. Αυτοί ονομάστηκαν φυσιοκράτες. . Στην Αγγλία αναπτύχθηκε ο οικονομικός φιλελευθερισμός  από τον Άνταμ Σμίθ (το κράτος δεν πρέπει να παρεμβαίνει παρά ελάχιστα στην οικονομία). 

Εγκυκλοπαίδεια: Ήταν ένα συλλογικό έργο 33 τόμων, όπου οι Διαφωτιστές παρουσίασαν όλες τις νέες ιδέες τους. Πρωτεργάτες της ήταν οι Γάλλοι Ντιντερό και Ντ’Αλαμπέρ.

Επίδραση του Διαφωτισμού σε:

• αμερικανική (1774) και γαλλική (1789) επανάσταση
• φωτισμένη δεσποτεία
• σύγχρονες δημοκρατίες.

https://e-didaskalia.blogspot.com/2012/08/1.html