Διαθέσεις ρήματος

 Ρήμα - Διαθέσεις

Διάθεση  :   είναι μια ιδιότητα του ρήματος με την οποία φαίνεται αν το υποκείμενο ενεργεί ή παθαίνει ή απλώς βρίσκεται σε μια δεδομένη κατάσταση. Οι διαθέσεις είναι τέσσερις: η ενεργητική, η παθητική, η μέση και η ουδέτερη.

• Υπάρχουν ρήματα τα οποία έχουν ενεργητική σημασία, φανερώνουν δηλαδή ότι το υποκείμενο κάνει κάτι, ενεργεί, π.χ. τρέχω, παίζω. Τα ρήματα αυτά έχουν ενεργητική διάθεση και βρίσκονται συνήθως στην ενεργητική φωνή. Τα παιδιά παίζουν.
• Υπάρχουν ρήματα τα οποία έχουν παθητική σημασία, φανερώνουν δηλαδή ότι το υποκείμενο «παθαίνει» κάτι, δέχεται το αποτέλεσμα μιας ενέργειας, π.χ. τραυματίζομαι, χτυπώ. Τα ρήματα αυτά έχουν παθητική διάθεση και βρίσκονται συνήθως στην παθητική φωνή.
•  Υπάρχουν ρήματα τα οποία φανερώνουν ότι το υποκείμενο είναι ο δράστης και ο δέκτης μιας ενέργειας, δηλαδή κάνει κάτι και ταυτόχρονα δέχεται το αποτέλεσμα της ενέργειας αυτής, π.χ. χτενίζομαι, αγκαλιάζομαι. Τα ρήματα αυτά έχουν μέση διάθεση και βρίσκονται συχνά στην παθητική φωνή.
•  Υπάρχουν ρήματα τα οποία φανερώνουν ότι το υποκείμενο βρίσκεται απλώς σε μια κατάσταση, ούτε ενεργεί ούτε παθαίνει κάτι, π.χ. κοιμάμαι, κάθομαι. Τα ρήματα αυτά έχουν ουδέτερη διάθεση.

ΠPOΣOXH: Oι διαθέσεις αφορούν τη σημασία του ρήματος.

ενεργητική διάθεση	το υποκείμενο	ενεργεί	και η ενέργεια πηγαίνει κάπου αλλού.
	Ο γεωργός	οργώνει	το χωράφι.
παθητική διάθεση	το υποκείμενο	δέχεται	μια ενέργεια από κάποιον άλλο.
	Το χωράφι	οργώνεται	από τον γεωργό.
μέση διάθεση	το υποκείμενο	ενεργεί	και η ενέργεια επιστρέφει στο ίδιο.
	Η Ελένη	ντύνεται.
ουδέτερη διάθεση	το υποκείμενο	βρίσκεται σε μια κατάσταση
	Ο Νίκος	βαριέται.

 

 Ασκήσεις

1. Ο Γιώργος χτύπησε την πόρτα.

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

2. Η Ελένη χτενίζει την κούκλα της.

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

3. Η Λήδα γέννησε την ωραία Ελένη.

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

4. Ο Γιώργος χτύπησε.

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

5. Κάθε πρωί πλένεται με κρύο νερό.

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

6. Η Ελένη ντύνεται μπροστά στον καθρέφτη.

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

7. Το δωμάτιο θερμαίνεται από το κλιματιστικό.

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

8. Η ωραία Ελένη γεννήθηκε από τη Λήδα.

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

9. Ο Γιώργος όλη τη μέρα κάθεται.

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

10. Νίκο, πάλι αφαιρέθηκες;

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

11. Μην πετάτε τα χαρτιά στο πάτωμα.

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

12. Πάρε αμέσως τηλέφωνο την αστυνομία!

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

13. Να πλύνεις το αυτοκίνητο.

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

14. Η Στέλλα πετάχτηκε για λίγο στη γειτόνισσα.

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

15. Έφυγα τρέχοντας.

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

16. Αυτή τη στιγμή η μητέρα μου βάφεται.

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

17. Η σύμβαση υπογράφτηκε από τον υπουργό.

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

18. Το δέντρο χτυπήθηκε από κεραυνό.

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

19. Ο παππούς αποκοιμήθηκε στον καναπέ!

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

200. Αυτή τη στιγμή ξεκουράζομαι!

α) ενεργητική, β) παθητική, γ) μέση, δ) ουδέτερη

Ασκήσεις απο:

https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20nea/diatheseis.htm