Οδύσσεια,Ενότητα 11 ,ζ 139-259 Φύλλο εργασίας

Φύλλο εργασίας δομημένης μορφής

Ενότητα 11 ,ζ 139-259

Συνάντηση του Οδυσσέα με την Ναυσικά

Α Υπομνήσεις:

Χρόνος: 32^η μέρα της Οδύσσειας

Τόπος : Σχερία ,Νησί την Φαιάκων

Πρόσωπα: Οδυσσέας  ,Ναυσικά, συνοδοί Ναυσικάς.

1)    Παρομοίωση  εκτεταμένη ,πλατιά, ομηρική : πολύστιχη παρομοίωση .Όταν μελετάμε μια ομηρική παρομοίωση εντοπίζουμε:

 α) αναφορικό μέρος :αυτό που παρομοιάζεται , που εισάγεται

συνήθως  με τα μόρια σαν, όπως, καθώς κ.λ.π.

β) δεικτικό μέρος:  εκείνο με το οποίο παρομοιάζεται που εισάγεται με τις λέξεις έτσι, όμοια, παρόμοια κ.λ.π.  και

 γ)  Τον κοινό όρο: το στοιχείο ως προς το οποίο παρομοιάζεται

Ο ρόλος της, η λειτουργία της  ομηρικής παρομοίωσης: 

·          Προβάλλοντας κάτι γνωστό στον αναγνώστη τον βοηθάει να γνωρίσει το άγνωστο.

·         φωτίζει την εικόνα,
·         συμπληρώνει και πλουτίζει την περιγραφή  
·         στολίζει τη διήγηση,
·         σπάει τη μονοτονία
·         λειτουργεί ως επιβράδυνση , σταματάει λίγο τη δράση και μας κρατάει σε αγωνία και έτσι  αυξάνει την  ένταση.

2)  Πολιτιστικά στοιχεία

 Πνευματικός πολιτισμός: Περιλαμβάνει τις αξίες, τις αντιλήψεις, τις πεποιθήσεις και τους κανόνες ηθικής που επικρατούν σε μια εποχή. Στον τομέα αυτό εντάσσονται και οι θρησκευτικές ή θεολογικές αντιλήψεις καθώς και οι λατρευτικές συνήθειες μιας εποχής (π.χ. θυσίες, τελετές).

Υλικός πολιτισμός: Είναι τα υλικά αντικείμενα, οι πρώτες ύλες, η χρήση και η επεξεργασία τους σε μια ορισμένη εποχή (π.χ. χαλκός, σίδερο κλπ.).

 Κοινωνική οργάνωση: Είναι ο τρόπος με τον οποίο έχει οργανωθεί και λειτουργεί μια ορισμένη κοινωνία.  ( βασιλείς, αριστοκράτες, λαϊκοί άνθρωποι..)

Πολιτική οργάνωση: Είναι η ιεράρχηση της εξουσίας και ο τρόπος διακυβέρνησης σε μια ορισμένη εποχή.  (users.sch.gr › panosloupasis )

3)Το τυπικό της ικεσίας:

Η ικεσία ήταν θεσμός της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας προστατευόμενος από τον Δία. Είχε καθιερωθεί για την ικεσία, όπως και για τη φιλοξενία, μια ορισμένη εθιμοτυπία: ο ικέτης γονάτιζε μπροστά στον ικετευόμενο, με το ένα χέρι αγκάλιαζε τα γόνατά του, ενώ με το άλλο άγγιζε το πιγούνι ή το γένι του. Με την στάση του ο ικέτης έδειχνε ότι δεν αποτελεί απειλή. Αν υπήρχε δυνατότητα, ο ικέτης κατέφευγε στο βωμό, που υπήρχε στις αυλές των σπιτιών, ή στην εστία, που υπήρχε στο εσωτερικό του σπιτιού. Εξασφάλιζε έτσι άσυλο ο ικέτης, ως πρόσωπο ιερό, και γινόταν δεκτός ως φιλοξενούμενος. Η ικεσία όπως και η φιλοξενία εξυπηρετούσαν κοινωνικές ανάγκες, ενώ η σύνδεσή τους με τη θρησκεία τις καθιέρωσε. Ο Δίας δηλαδή, προστάτευε όλους όσους είχαν ανάγκη. Ο ικέτης θεωρείται πρόσωπο σεβαστό και δε γίνεται να περιφρονηθεί.

 Σύνδεση με τα προηγούμενα:  Ο Οδυσσέας με τη βοήθεια της θεάς Αθηνάς σώζεται από την τρικυμία και βγαίνει στη στεριά. Eνώ  κοιμόταν στα ξερά φύλλα των θάμνων κοντά στο ποτάμι, η Aθηνά παρότρυνε στο όνειρο την έφηβη βασιλοπούλα των Φαιάκων να πάει να πλύνει τα ρούχα, γιατί πλησίαζε η ώρα του γάμου της. Πρωί πρωί λοιπόν η Nαυσικά  ζήτησε από τον πατέρα της να ετοιμαστεί ένα αμάξι, και φορτωμένο με ρούχα το οδήγησε η ίδια στο ποτάμι συνοδευόμενη από υπηρέτριες. Έπλυναν και άπλωσαν τα ρούχα και, περιμένοντας να στεγνώσουν, λούστηκαν, κολάτσισαν και άρχισαν να παίζουν με το τόπι.

Β Δράσεις:

4) Ο Οδυσσέας αποκαμωμένος κοιμάται. Με ποιο τρόπο η Αθηνά καταφέρνει να τον ξυπνήσει;

5) Ποια είναι τα πρώτα λόγια του Οδυσσέα και πως εξηγείται η αγωνία του;

6)Πως εμφανίστηκε ο Οδυσσέας μπροστά στα κορίτσια και ποια ήταν η αντίδρασή τους; Μπορεί να δικαιολογηθεί; Πως αντιδρά όμως η Ναυσικά και γιατί;

7) Ποιο ήταν το δίλημμα του Οδυσσέα απέναντι στη Ναυσικά και τι επιλέγει τελικά να κάνει;

8) Ο λόγος του Οδυσσέα είναι έξυπνα δομημένος. Συμπλήρωσε τον πίνακα, δίνοντας έναν τίτλο για κάθε μέρος.

Στχ 185
Στχ 186-206
Στχ 207-214
Στχ 215-220
Στχ  221-227

Πιστεύεις πως θα πετύχει τον στόχο του που είναι να εξασφαλίσει τη βοήθεια της Ναυσικάς;

9) Ο Οδυσσέας θέλει να εγκωμιάσει την εξωτερική ομορφιά της Ναυσικάς. Με ποιον τρόπο 

το πετυχαίνει;

10) Ποια είναι τα συγκεκριμένα αιτήματα του Οδυσσέα;

11) Έξυπνα είναι δομημένος και ο λόγος της Ναυσικάς. Συμπλήρωσε τον πίνακα, δίνοντας έναν τίτλο για κάθε μέρος.

Στχ 229
Στχ 230-234
Στχ  235-239
Στχ 239-241

12) Στο τέλος η Ναυσικά απευθύνεται στις δούλες της και προσπαθεί να τις πείσει πως δεν κινδυνεύουν. Ποια επιχειρήματα χρησιμοποιεί; Ποια είναι η τελική εντολή της;

Γ Αξιολόγηση:

13) Αφηγήσου σε κάποιον συμμαθητή σου που έλειπε από το μάθημα ,τη συνάντηση του Οδυσσέα με τη Ναυσικά.

14)Χαρακτήρισε τον Οδυσσέα και τη Ναυσικά από τις πράξεις και τα λόγια τους στην ενότητα.

15) Έχοντας διαβάσει προσεκτικά την ενότητα να βρεις στοιχεία  για τον πολιτισμό της εποχής . (Γράψε για τις γυναίκες ,τον γάμο, κ.α)

16) Διάλεξε το ένα από τα δύο:

-Είσαι ο Οδυσσέας και μετά από χρόνια θυμάσαι τη συνάντηση αυτή με τη Ναυσικά και τις δούλες της. Γράψε τις σκέψεις σου και τα συναισθήματά σου.

- Είσαι μια από τις υπηρέτριες της Ναυσικάς . Γυρνάς στο παλάτι   και αφηγείσαι  σε μια μεγαλύτερη υπηρέτρια για  τον Οδυσσέα και τη συνάντηση με τη βασιλοπούλα.

Σχόλια:

 

 Ο ρόλος της Αθηνάς: Οι θεοί στην οδύσσεια παρεμβαίνουν στη ζωή των ηρώων και επηρεάζουν τις εξελίξεις. Στην 11η ενότητα η Αθηνά σχεδιάζει τη συνάντηση της Ναυσικάς με τον Οδυσσέα. Η Αθηνά είναι αυτή που δίνει θάρρος στη Ναυσικά να σταθεί απέναντι στο γυμνό Οδυσσέα. 

Οδυσσέας:

 -Αρχικά τρομαγμένος από τις φωνές των κοριτσιών

 -Αναρωτιέται πού βρίσκεται 

-Φοβάται κι ανησυχεί μήπως τον βρουν νέες συμφορές

 -Μιλάει γλυκά κι ευγενικά στη Ναυσικά.

 Προσπαθεί να την καλοπιάσει και να μην τη φοβίσει. 

Θέλει να κερδίσει τη συμπάθειά της 

-Ο λόγος του είναι άρτια δομημένος  έξυπνος, διπλωμάτης

Λόγος Οδυσσέα: ικεσία/εγκώμιο εξωτερικής εμφάνισης Ναυσικάς/ Συνοπτική αναφορά στα βάσανά του/ αιτήματα/ ευχές.

Ο σκοπός του λόγου: Να κερδίσει την συμπάθεια, τον οίκτο.

  Ο λόγος της Ναυσικάς προς τον Οδυσσέα στ. 229-241: επαινεί, / παρηγορεί-εμψυχώνει,/ ικανοποιεί τα αιτήματα του Οδυσσέα, τον βοηθά / Του δίνει πληροφορίες για τον τόπο και την ταυτότητά της.

 

Ναυσικά:

-Τη Ναυσικά τη χρησιμοποιεί η Αθηνά, για να βοηθήσει τον Οδυσσέα

 -Ψύχραιμη (την έχει προετοιμάσει και η θεά Αθηνά)

 -Αγέρωχη απέναντι στον ξένο 

-Όμορφη, καλοσυνάτη 

-Έχει αριστοκρατική αγωγή

 -Είναι ευγενική και φιλόξενη 

-Παρηγορεί τον Οδυσσέα και τον ενθαρρύνει

 -Ευσπλαχνίζεται τον Οδυσσέα

 -Ευσεβής

 -Επιβάλλεται στις υπηρέτριες και δίνει εντολή να περιποιηθούν τον Οδυσσέα.

«Πετίνη, Ε. (2009). Οδύσσεια- Ομηρικά έπη. Αθήνα: εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.