Ρήμα, διαθέσεις, μετατροπή ενεργητικής σε παθητική σύνταξη
Tο ρήμα:
• εκφράζει μια ενέργεια ή μια κατάσταση,
• είναι το βασικό στοιχείο κάθε πρότασης γύρω από το οποίο οργανώνεται το μήνυμα που μεταδίδεται με την επικοινωνία,
• ανήκει στη ρηματική φράση, στην οποία παίζει τον κυρίαρχο ρόλο.
Διάθεση :
είναι μια ιδιότητα του ρήματος με την οποία φαίνεται αν το υποκείμενο ενεργεί ή παθαίνει ή απλώς βρίσκεται σε μια δεδομένη κατάσταση.
Οι διαθέσεις είναι τέσσερις: η ενεργητική, η παθητική, η μέση και η ουδέτερη.
Υπάρχουν ρήματα τα οποία έχουν ενεργητική σημασία, φανερώνουν δηλαδή ότι το υποκείμενο κάνει κάτι, ενεργεί, π.χ. τρέχω, παίζω. Τα ρήματα αυτά έχουν ενεργητική διάθεση και βρίσκονται συνήθως στην ενεργητική φωνή. Τα παιδιά παίζουν.
Υπάρχουν ρήματα τα οποία έχουν παθητική σημασία, φανερώνουν δηλαδή ότι το υποκείμενο «παθαίνει» κάτι, δέχεται το αποτέλεσμα μιας ενέργειας, π.χ. τραυματίζομαι, χτυπώ. Τα ρήματα αυτά έχουν παθητική διάθεση και βρίσκονται συνήθως στην παθητική φωνή.
Υπάρχουν ρήματα τα οποία φανερώνουν ότι το υποκείμενο είναι ο δράστης και ο δέκτης μιας ενέργειας, δηλαδή κάνει κάτι και ταυτόχρονα δέχεται το αποτέλεσμα της ενέργειας αυτής, π.χ. χτενίζομαι, αγκαλιάζομαι. Τα ρήματα αυτά έχουν μέση διάθεση και βρίσκονται συχνά στην παθητική φωνή.
Υπάρχουν ρήματα τα οποία φανερώνουν ότι το υποκείμενο βρίσκεται απλώς σε μια κατάσταση, ούτε ενεργεί ούτε παθαίνει κάτι, π.χ. κοιμάμαι, κάθομαι. Τα ρήματα αυτά έχουν ουδέτερη διάθεση.
Παθητική σύνταξη -ποιητικό αίτιο:
έχουμε όταν διατυπώνουμε ένα νόημα με ρήμα παθητικής σύνταξης. Ενώ στην ενεργητική σύνταξη προβάλλεται ο ρόλος του υποκειμένου, στην παθητική σύνταξη προβάλλεται η ίδια η ενέργεια ,η δράση.
Το ποιητικό αίτιο συναντάται στην παθητική σύνταξη και είναι το προθετικό σύνολο που φανερώνει το πρόσωπο το ζώο ή το πράγμα από το οποίο παθαίνει κάτι το υποκείμενο .
Κατακρίθηκε πολύ από τους αντιπάλους του.
Το ποιητικό αίτιο εκφέρεται ως εξής:
α) από + αιτιατική
β) σε + αιτιατική ( με τα ρηματικά επίθετα -τος) Είναι αγαπητός σε όλους
γ) με + αιτιατική (προσδιορίζει επιθετικές μετοχές) Η ιστορία είναι γραμμένη με αίμα.
δ) Ενωμένο ως α συνθετικό με μετοχές παθητικού παρακειμένου. Ήταν ηλιοκαμένος.
Το ποιητικό αίτιο παραλείπεται όταν εύκολα εννοείται.
Το διαμέρισμα πωλείται. (από τον ιδιοκτήτη)
Τροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική:
Α) Όταν ένα ρήμα είναι μονόπτωτο:
Το ενεργητικό ρήμα γίνεται παθητικό.
Το υποκείμενο γίνεται ποιητικό αίτιο.
Το αντικείμενο του ενεργητικού γίνεται υποκείμενο του παθητικού.
Ο άνθρωπος καταστρέφει το περιβάλλον
Το περιβάλλον καταστρέφεται από τον άνθρωπο.
Β) Όταν ένα ρήμα είναι δίπτωτο:
Το ενεργητικό ρήμα γίνεται παθητικό.
Το υποκείμενο γίνεται ποιητικό αίτιο.
Το άμεσο αντικείμενο γίνεται υποκείμενο του παθητικού.
Το έμμεσο μένει όπως είναι ή γίνεται εμπρόθετο.
Ο Γιώργος έδωσε χρήματα στη Μαρία.
Χρήματα δόθηκαν στη Μαρία από το Γιώργο.
Γ) Όταν ένα ρήμα έχει αντικείμενο και κατηγορούμενο αντικειμένου:
Το ενεργητικό ρήμα γίνεται παθητικό.
Το υποκείμενο γίνεται ποιητικό αίτιο.
Το αντικείμενο γίνεται υποκείμενο του παθητικού.
Το κατηγορούμενο του αντικειμένου γίνεται κατηγορούμενο του υποκειμένου.
Η τάξη ψήφισε τον Γιώργο πρόεδρο.
Ο Γιώργος ψηφίστηκε πρόεδρος από την τάξη.
Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
Η θεατρική παράσταση ενθουσίασε τα παιδιά.
Όλοι δέχτηκαν με ενθουσιασμό τις προτάσεις μας.
Το κράτος διαπραγματεύτηκε την πώληση της επιχείρησης.
Όλοι αντιμετώπιζαν τον Γιώργο με σεβασμό.
Το έργο αυτό προβάλλει τη προσωπικότητα του καλλιτέχνη.
Κανένας δεν ανέχεται το ψέμα.
Ο διευθυντής τού προσφέρει μια νέα θέση στην επιχείρηση.
Οι γονείς μου με κατέκριναν για τη συμπεριφορά μου.
Ένα αυτοκίνητο παρέσυρε τον διαβάτη.
Οι πολιτικοί του αντίπαλοι συκοφάντησαν αδιάντροπα τον κ Γεωργίου.
Περαστικοί μετέφεραν τον τραυματία στο νοσοκομείο.
Τα καυσαέρια μολύνουν την ατμόσφαιρα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου